تهیه سامانه‌ی استانی حسابداری آب برای اراضی کشاورزی آبی استان فارس

تهیه و اجرای مناسب برنامه‌های سازگاری به کم ‌آبی در سطح استانی نیازمند وجود اطلاعاتی متنوع، معتبر و یکپارچه مرتبط با منابع آب استان است. برای دستیابی به این اطلاعات به‌صورت یکپارچه و پویا، سیستمی تحت عنوان سامانه استانی حسابداری آب (sawa) برای استان فارس تهیه شد. ابتدا با بررسی شرایط اقلیمی و خاک، کل اراضی کشاورزی آبی استان به 17 پهنه اگرواکولوژیک همگن تقسیم‌بندی شدند. سپس یک مدل ‌شبیه‌ساز گیاهی (ssm-icrop2) که هسته اصلی سیستم را تشکیل می‌دهد برای شبیه‌سازی رشد، عملکرد و بیلان آب مزرعه 35 گیاه مهم در شرایط کشاورزان در 17 پهنه کالیبره و برپا (ست‌آپ) شد. شبیه‌سازی‌ها بر اساس داده‌های هواشناسی سال‌های 2011 تا 2021 در دو حالت شرایط کشاورزان و پتانسیل صورت گرفت. خروجی‌های سیستم مذکور به‌صورت روزانه و نیز انتهای فصل رشد گیاه تولید می‌شوند. علاوه بر این، سیستم قادر است خروجی‌های ماهانه نیز تولید کند. این برآوردهای ماهانه یکی از ضروری‌ترین اطلاعات در برنامه‌ریزی‌های سازگاری با کم‌آبی مثل تغییر الگوی کشت است. برخی از خروجی‌های سیستم عبارتند از تاریخ کاشت گیاهان زراعی و تاریخ بازشدن جوانه درختان، مراحل مهم فنولوژیک گیاهان، عملکرد بیولوژیک، شاخص سطح برگ و مولفه‌های بیلان آب یعنی رواناب، تبخیر، تعرق، زه‌کشی عمقی، برگاب، تعرق علف‌های هرز و آبیاری. خروجی‌های این سامانه برای هر گیاه و یا کل گیاهان به‌صورت پهنه، شهرستان و استان قابل دسترس هستند. ارزیابی صحت برآوردهای مدل نشان داد که برآوردهای شبیه‌سازی‌شده با اندازه‌گیری‌شده مطابقت رضایت بخشی دارند.

development of water accounting system for irrigated agricultural lands of fars province

preparation and proper implementation of water scarcity adaptation programs at the provincial level requires diverse, reliable and integrated information related to the province’s water resources. to obtain this information in an integrated and dynamic manner, a system called ‘system for regional agricultural water balance and water accounting’ (sawa) was prepared for fars province. first, the irrigated agricultural lands of the province were divided into 17 homogenous agro-ecological-zones (aez). then, a crop model (ssm-icrop2) was calibrated and set up to simulate the growth, yield and field water balance of 35 agricultural plants under potential and farmers’ conditions in the 17 aez. the simulations were done using weather data of 2011-2021. the outputs of the system are produced on a daily basis and for the end of the growing season. the system is also able to produce monthly outputs of water balance that are essential information for water scarcity adaptation programs such as cropping pattern. some of the outputs of the system are crop planting date and the date of bud burst in trees, the time of occurrence of important phenological stages, total biomass, leaf area index and field water balance components such as runoff, evaporation, transpiration, deep drainage, weeds’ transpiration and applied irrigation water. the outputs of this system are available for each plant or all plants in each of the zones, counties and the whole province. the testing of the system showed that the simulated yields and applied irrigation water are in satisfactory agreement with the measured ones.