ارزیابی تغییرات زمانی - مکانی و دسته‌ بندی کیفیت آب رودخانه دیناچال با استفاده از داده‌ برداری میدانی

رودخانه‌ها از مهمترین منابع آب مورد استفاده جوامع هستند. از این رو پایش کیفیت مستمر آن بسیار ضروری است. در این راستا در مقاله حاضر پایش کیفیت آب رودخانه دیناچال از استان گیلان بر مبنای مطالعات میدانی، نمونه‌برداری و روش‌های آزمایشگاهی صورت گرفته است. برای این منظور 5 پارامتر هیدرولیکی و 13 پارامتر کیفیت آب از جمله نیترات، فسفات، دما و اسیدیته در هفت مقطع انتخابی در طول 25 کیلومتری رودخانه دیناچال در شهریور سال 1400 اندازهگیری و بررسی شد. به‌‌منظور تحلیل نتایج از روش‌های شولر، پایپر، ویلکاکس و شاخص‌های fao و wqi استفاده شد. همچنین، نتایج مقایسه مکانی کیفیت آب رودخانه نشان‌داد که مقادیر اکثر پارامترها از بالادست رودخانه با شیب نسبتاً ثابتی افزایش‌یافته و از ایستگاه واقع در ابتدا روستای صفر محله (مقطع 4) تا انتهای رودخانه با شدت بیشتری افزایش یافته‌اند. در این میان سه پارامتر هدایت الکتریکی، نیترات و کل‌موادجامدمحلول افزایش چشمگیری داشته‌اند، به این صورت که از ابتدا تا انتهای رودخانه، هدایت‌الکتریکی از µs/cm67/315 به µs/cm712، کل‌مواد‌جامد‌محلول از mg/l03/202 به mg/l68/455 و مقدار نیترات از mg/l27/11 به mg/l47/69 افزایش یافته‌است. همچنین نتایج مقایسه زمانی کیفیت آب رودخانه نشان داد که مقدار اکسیژن محلول نسبت به گذشته کاهش ناچیزی به مقدار 8 درصد داشته و نیترات از mg/l 4/19به mg/l 4/21 و هدایت‌الکتریکی از µs/cm 328 به µs/cm 416 افزایش داشته‌اند. طبق مقایسات انجام شده بین سال‌های 1375 تا 1395 در بازه زمانی تیرماه و خرداد ماه، به‌علت ورود زهآب‌های کشاورزی، مقادیر نیترات از حد مجاز فراتر رفته‌است.

assessing temporal-spatial variations and classifying water quality of the dinachal river, iran, through field data collection

rivers play a crucial role as a primary water source for societies, emphasizing the need for continuous monitoring of their quality. in this article, we focus on the assessment of water quality in dinachal river, located in gilan province. the evaluation was conducted through field studies, sampling, and laboratory methods. specifically, we measured and analyzed five hydraulic parameters and thirteen water quality parameters, including nitrate, phosphate, temperature, and acidity. the study encompassed seven selected sections along a 25 km stretch of dinachal river in september 2021. to analyze the data, we employed various methods such as schoeller, piper, and wilcox, along with the fao and wqi indices. spatially comparing the river water quality revealed a consistent increase in most parameters from the upstream section, with a steeper rise observed from the station near safarmahaleh village (section4) towards the river’s end. notably, three parameters electrical conductivity, nitrate, and total dissolved solids experienced significant increases. electrical conductivity rose from 315.67 µs/cm to 712 µs/cm, total dissolved solids increased from 202.03 to 455.68 mg/l, and nitrate levels elevated from 11.27 mg/l to 69.47 mg/l along the river. conversely, nitrate levels rose from 19.4 mg/l to 21.4 mg/l, and electrical conductivity increased from 328 µs/cm to 416µs/cm. when comparing data between 1996and2016, specifically for the months of july and june, we noted that agricultural drains had caused nitrates to exceed the permissible limit. the findings indicate an overall deterioration in certain parameters, particularly in relation to electrical conductivity, nitrate levels, and total dissolved solids. these results emphasize the need for effective measures to mitigate pollution sources and preserve the river’s water quality for the well-being of the surrounding communities.