مسائل و چالش‌های پنهان مفهوم و کاربرد شاخص بهره‌وری آب

شاخص بهره‌وری آب یعنی محصول تولیدی به ازای آب مصرفی، به عنوان یک راهکار و شاخص کلیدی در استفاده بهینه از آب در بخش کشاورزی تلّقی و به آن اتکاء زیادی در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های آب کشاورزی کشور شده است. با گذشت چندین سال از ورود این مفهوم و شاخص، متاسفانه بحران فزاینده آب در کشور هنوز وجود دارد و اقدامات افزایش بهره‌وری آب محصولات کشاورزی و استفاده از این شاخص در تبین آن، هنوز نتوانسته است به حل مشکل آب کشور کمک موثری نماید. در این مقاله تحلیلی به مسائل و چالش‌های کاربرد این شاخص در عمل پرداخته شده است و نقاط ضعف، کاستی‌ها، چالش‌ها، تمهیدات، و زیرساخت‌های لازم برای استفاده مطلوب از این شاخص، بحث و تحلیل شده‌اند. بر اساس نتایج، این مهفوم و شاخص دارای مسائل و چالش‌های پنهان (8 گروه مسائل) در کاربرد آن در عمل می‌باشد که مهمترین آنها ضرورت شناخت درست از مفهوم و تعریف بهره‌وری آب در جامعه کارشناسی و مدیریتی کشور، و مسائل و مشکلات کاربرد شاخص از جنبه نبود و یا عدم فراهمی زیرساخت‌های مورد نیاز برای تاثیرگذاری مناسب بهبود بهره‌وری آب در حل بحران آب، می‌باشد. با توجه مسائل و چالش‌های احصاء و بررسی شده، نتیجه‌گیری شده است که بهبود بهره‌وری آب به تنهائی نمی‌تواند راه حلی اساسی برای حل بحران آب کشور باشد زیرا آن شرط لازم کار است و شرط کافی نیست. برای تامین بخش شرط کافی و اعمال راهکارها و مداخلات جامع مرتبط، زیر ساخت‌های سخت افزاری، نرم‌افزاری، قانونی و سیاستی لازم باید تامین شده باشد.

hidden issues and challenges of the concept and use of water productivity index

the water productivity index (wp), which is defined as the crop produced per unit of consumed water, has been considered as a key indicator for the optimal use of water in the agricultural sector. it has been heavily relied upon in the iran’s agricultural water policies and plans. however despite several years have passed since the introduction of this concept and index, unfortunately, water crisis still exists and is expanding in the country and measures to increase wp in agricultural products have not yet been able to effectively solve the country’s water issues. in this review-analytical paper, the issues and challenges of using this index in practice have been discussed and the shortcomings, challenges, measures, and infrastructure necessary for the proper use of this index have been discussed and analyzed. according to the results, there are hidden issues and challenges (in 8 groups) in its application. the most important of which are the need to deeply understand the concept and definition of wp in the country’s expert and management community, and the problems and issues of using the index from the aspect of lack of the required infrastructure for the proper impacts of improving wp in mitigating water scarcity. according to the identified issues and challenges, it was concluded that improving wp could not be a sole measure to solve the country’s water crisis, because it fulfills just initial conditions. in order to fulfill conditions sufficiently and to implement related comprehensive measures and interventions, the necessary hardware, software, legal, and policy infrastructures must be provided.