برهم‌کنش فاصله نشاء و میزان کود نیتروژن بر برخی صفات زراعی و عملکرد دانه چهار ژنوتیپ‌ امیدبخش برنج

این پژوهش با هدف دستیابی به مناسب‌ترین فاصله نشاء و میزان کود نیتروژنه در واحد سطح بر روی چهار لاین‌ امیدبخش برنج در استان کهگیلویه و بویراحمد شهرستان چرام در سال‌های زراعی 1395 و 1396 اجرا گردید. فاکتور فاصله نشاء در سه سطح 15×15، 20×20 و 25×25 سانتی‌متر، و میزان نیتروژن در سه سطح 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به ‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در نظر گرفته شد. صفات مورد بررسی شامل تعداد روز تا گلدهی، تعداد روز تا رسیدن، ارتفاع بوته، شاخص برداشت، اجزای عملکرد و عملکرد دانه بود. نتایج نشان داد که از نظر عملکرد دانه بین ژنوتیپ‌ها تفاوت معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد وجود دارد. اﺛﺮ ﻓﻮاﺻﻞ ﮐﺎﺷﺖ، سطوح کود ﻧﯿﺘﺮوژنه و همچنین اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻓﻮاﺻﻞ نشاء و سطوح کود ﻧﯿﺘﺮوژنه ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ از ﻧﻈﺮ آﻣﺎری در ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل 5% معنی‌دار شد. اثر ژنوتیپ‌ها و فواصل نشاء بر روی ارتفاع بوته، تعداد روز تا گلدهی و تعداد روز تا رسیدن معنی‌دار نبود؛ در حالی که اثر کود نیتروژنه بر سایر صفات در ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل 5% معنی‌دار شد. افزایش کود نیتروژنه، و کاهش فاصله نشاء، عملکرد دانه را به‌طور معنی‌داری کاهش داد. تعداد دانه در مترمربع و تعداد پنجه بارور، اجزای موثر بر تفاوت عملکرد دانه بودند. نتایج نشان داد عملکرد دانه ژنوتیپ‌ها در فاصله نشاء دوم تفاوت معنی‌داری با سایر فواصل نشاء داشت. بیش‌ترین عملکرد دانه از تیمار ژنوتیپ 3 در فاصله نشاء دوم (20×20 سانتی‌متر) و سطح دوم مصرف کود نیتروژنه (100 کیلوگرم در هکتار) به‌میزان 9.503 تن در هکتار به‌دست آمد؛ لذا می‌توان این تیمار را با در نظر گرفتن ملاحظات اقتصادی و زیست محیطی به کار برد.

interaction of transplant spacing and the rate of nitrogen fertilizer on some agronomics traits and grain yield of the four promising lines of rice

this research was carried out with the aim of achieving the most suitable planting distance and the amount of nitrogen fertilizer per unit area on four promising rice lines 10, 11, 15, and 16 at kohgiluyeh and boyerahmad province, choram city station in 2016 and 2017. the factor of planting distance in three levels of 15x15, 20x20, and 25x25 cm, and the amount of nitrogen in three levels of 50, 100, and 150 kg of n per hectare were factorially considered in the form of a randomized complete block design with three replications. traits were containing plant height, days to flowering, days to maturity, harvest index, grain yield, and yield components. the result of the analysis showed there is a significant differences between genotypes at a 1% probability level. anova revealed significant differences for different transplant spacing and different rates of nitrogen fertilizer on comparison of grain yield and thousands grain yield. effects of transplant spacing, and rate of n level so interaction between n level and on grain yield showed significance at 5% probability level. the effect of genotype and transplant spacing were non-significant on days to flowering, days to maturity, while the effect rate of n level significant on other traits at the 5% probability level. the number of seeds per square meter and the number of fertile tillers were the effective components on the difference in grain yield. in whole genotypes had significant difference at most case second transplant spacing with other transplant spacinges. the maximum grain yield was related to genotype no 3 in g3 ×d2× n2 with average of 9.503 ton ha-1. therefore, this treatment can be used taking into account economic and environmental considerations.