تعیین نیاز کودی برنج رقم گیلانه (oryza sativa l.) با استفاده از شاخص تغذیه نیتروژن و عدد دستگاه کلروفیل‌سنج

به منظور بررسی تعیین نیاز کودی نیتروژن برنج رقم گیلانه با استفاده از شاخص تغذیه نیتروژن  (nni) و کلروفیل‌سنج، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در بهار سال 1395 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل شش سطح کود نیتروژن (صفر، 60، 120، 180، 240 و 300 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار از منبع اوره) بودند. ارزیابی رابطه بین شاخص تغذیه نیتروژن و مقادیر عدد کلروفیل‌سنج در سه مرحله رشدی (حداکثر پنجه‌زنی، آبستنی و ظهور خوشه) جهت پیش‌بینی عملکرد دانه در پاسخ به کود نیتروژن نشان داد که رابطه غلظت نیتروژن بحرانی برای برنج رقم گیلانه به صورت nc = 3.99w 0.36 بود. همبستگی بین مقادیر عدد کلروفیل‌سنج و شاخص تغذیه نیتروژن در هر کدام از مراحل رشدی و در برگ‌های مختلف گیاه مثبت و معنادار بود. نتایج نشان داد که برگ‌های مسن‌تر (برگ‌های بالغ) حساسیت بیشتری نسبت به برگ‌های جوان‌تر بوته در پاسخ به مصرف کود نیتروژن داشتند و برای تشخیص وضعیت نیتروژن گیاه، خصوصا در مراحل آبستنی و ظهور خوشه، مناسب‌تر هستند. بالاترین همبستگی بین شاخص تغذیه نیتروژن برنج و مقادیر عدد کلروفیل‌سنج (*0.95r=) و مقادیر عدد کلروفیل‌سنج نسبی (نسبت مقادیر عدد کلروفیل‌سنج در تیمار مورد نظر به مقادیر عدد کلروفیل‌سنج تیمار اشباع شده از نیتروژن) (**0.96r=) در برگ سوم (از بالا) و در مرحله آبستنی دیده شد. نتایج کلی این آزمایش نشان داد که استفاده از شاخص تغذیه نیتروژن و کلروفیل‌سنج شاخص‌های قابل اعتمادی برای بررسی وضعیت نیتروژن برنج رقم گیلانه در طول فصل رشد می‌باشند.

determination of nitrogen requirement of rice (oryza sativa l. cv guilaneh) using nitrogen nutrition index and chlorophyll meter

in order to determine the nitrogen requirement of rice (cv. guilaneh) using the nitrogen nutrition index and chlorophyll meter, an experiment was conducted as a randomized complete block design with three replications in the research field of the faculty of agricultural sciences, university of guilan, rasht, iran in 2016. experimental treatments consisted of six nitrogen fertilizer levels (0, 60, 120, 180, 240, and 300 kg n. ha 1; urea source). evaluation of the relationship between nitrogen nutrition index and chlorophyll meter readings at three stages of plant growth (maximum tillering, booting, and heading) to predict grain yield in response to nitrogen fertilizer showed that the equation of the critical nitrogen concentration in guilaneh was nc = 3.99w 0.36. the correlation between chlorophyll meter readings and nitrogen nutrition index was positive and significant at each plant growth stage. the results showed that the mature lower leaves were more sensitive than the younger higher leaves in response to nitrogen fertilizer and were more suitable for detecting plant nitrogen status, especially during the booting and heading stages. the highest correlation was found between the nitrogen nutrition index and chlorophyll meter (r=0.95*) and relative chlorophyll meter (the ratio of chlorophyll meter readings in each treatment to nitrogen saturated treatment) (r=0.96**) in the third leaf and booting stage. the overall results of this experiment showed that the nitrogen nutrition index and chlorophyll meter may consider reliable indicators for evaluating the nitrogen status of rice (cv. guilaneh) during the growing season.