مقایسه کارایی جذب فسفر و مکانیسم‌های موثر در آن در واریته‌های تجاری نیشکر

یکی از سازوکارهای استفاده از شکل‌های شیمیایی کم‌محلول فسفر در خاک، استفاده از گونه‌های گیاهی و ارقامی است که کارایی جذب فسفر بالایی دارند. به این ‌منظور، در سال 1399 در شرکت کشت و صنعت حکیم فارابی خوزستان، کارایی جذب فسفر ارقام تجاری نیشکر و سازوکارهای موثر بر آن در یک آزمایش گلخانه‌ای مورد مطالعه قرار گرفت. عوامل مورد بررسی شامل کود فسفر (صفر، 125 و 250 کیلوگرم در هکتار کود سوپرفسفات تریپل) و رقم نیشکر (cp57-614، cp69-1062 و cp48-103) بودند که در سه زمان نمونه‌برداری شامل 45، 90 و 130 روز پس از کشت در یک آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. در این مطالعه در هر یک از زمان‌های نمونه‌برداری، پارامترهای جذب فسفر، طول ریشه گیاه، طول ویژه ریشه، نسبت ریشه به ساقه و جریان به درون فسفر مورد بررسی قرار گرفت. در شرایط کم ‌بودن فسفر قابل استفاده در خاک، رقم cp48 و پس از آن رقم cp57 قادر به جذب بیش‌تر فسفر از خاک بودند و بنابراین می‌توان آن‌ها را به عنوان ارقام فسفر کارا در نظر گرفت در حالی‌که در کمبود فسفر، رقم cp69 توانایی کم‌تری در جذب فسفر از خاک نشان داد. در شرایط کمبود فسفر (p0) مقدار جذب فسفر در رقم cp48 به مقدار 13 و 45 درصد به‌ترتیب در مقایسه با رقم‌های cp57 و cp69 افزایش داشت و در رقم cp57 نیز 29 درصد افزایش نسبت به رقم cp69 نشان داد. با گذشت زمان، مقدار اینفلاکس فسفر در ارقامی cp57 و cp69 کاهش یافت به طوری‌که مقدار کاهش به ترتیب 53 و 67 درصد بود در حالی‌که در رقم cp48 به مقدار 66 درصد افزایش نشان داد. بنابراین تفاوت‌ها در توانایی جذب فسفر در ارقام نیشکر می‌تواند در مدیریت مصرف کود فسفر به ویژه در سن راتون مورد توجه قرار گیرد.

comparison of phosphorus uptake efficiency and effective mechanisms in commercial varieties of sugarcane

one of the strategies of using low-soluble p farctions in the soil is selection and cultivation of plants and varieties with high p uptake efficiency. according to the necessity of p uptake efficiency and effective mechanisms in commercial varieties of sugarcane knowledge, a pot experiment was carried out in greenhouse condition in hakim farabi agro-industry co.. the treatments were p fertilizer (including: blank (p0), 125 (p50) and 250 (p100) kg ha-1 as triple superphosphate) and varieties of sugarcane (including: cp57-614, cp69-1062 and cp48-103) in three sampling times (including: 45, 90 and 130 days after planting) with three replications in factorial based on completely randomized design. in this study, p uptake, root length, specific root length, root to shoot ratio and p influx were evaluated at each sampling time. in low available p condition, the cp48 and the cp57 varieties able to uptake more p and then considered as efficient p varieties. however, cp69 has less ability to uptake of p in this condition. in this condition, cp48 variety, p uptake was increased by 13% and 45% compared to cp57 and cp69 varieties respectively. however, cp57 showed enhancement of p uptake up to 29% compared to cp69 variety. phosphorus influx decreased in cp57 and cp69 varieties by 53% and 67% respectively with aging of sugarcane that the greatest decrease of influx was observed in cp69 variety. in the cp48 variety, p influx increased up to 66%, which can be an effective factor in more p uptake. therefore, these differences in the ability of p uptake in sugarcane varieties and mechanisms affecting p uptake can improve the management of p fertilizer consumption especially in ratoon.