سنجش غلظت نیترات در گیاه شاهی با استفاده از حسگر رنگ‌سنجی مبتنی بر نانوذرات طلا

با توجه به ضرورت ارزیابی منظم و سریع نیترات، توسعه روش‌هایی با قابلیت تشخیص دقیق و ساده این ترکیب دارای اهمیت می‌باشد. امروزه روش‌های رنگ‌سنجی به دلیل قابلیت تشخیص ساده و بصری بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. در این مطالعه که در سال 1401 با همکاری دانشگاه تهران و پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی انجام شد، یک روش رنگ‌سنجی بر پایه خوردگی نانومیله‌های طلا برای تشخیص کیفی و کمی نیترات ارائه شد. اندازه‌گیری یون‌های نیترات (پس از کاهش نیترات به نیتریت توسط پودر روی) در دمای اتاق با تغییر اندازه نانوذرات پلاسمونی و متعاقباً تولید سیگنال‌های قابل اندازه‌گیری، از جمله تغییرات طیفی و رنگی امکان‌پذیر است. در شرایط بهینه، یک رابطه خطی خوب بین غلظت نیترات و پاسخ رنگ‌سنجی در محدوده 0.5 تا 3.0 میلی‌مولار (0.995=r2) با حد تشخیص 173.3 میکرومولار حاصل شد. همچنین، با توجه به اینکه سبزی‌ها به خصوص سبزی‌های برگی پتانسیل بالایی در جذب نیترات دارند، در این پژوهش از شاهی به عنوان گیاه شاخص جهت بررسی کارایی حسگر در تعیین نیترات گیاهان برگی استفاده شد. مقادیر بازیابی برای نمونه‌های محلول غذایی و بافت شاهی به ترتیب در محدوده 94.4 تا 101.9 و 93.4 تا 98.5 درصد و انحراف استاندارد نسبی برای همه نمونه‌ها زیر 2.1 درصد محاسبه شد. در نتیجه روش ارائه شده در این پژوهش امکان نظارت بر سطح واقعی نیترات در نمونه‌های گیاه شاهی را فراهم می‌کند.

nitrate concentration measurement in cress plant using a colorimetric sensor based on gold nanoparticles

due to the necessity of regular and rapid evaluation of nitrate, the development of methods with the ability to detect this compound accuratly and simple is important. nowadays, colorimetric methods have received much attention due to their ability to detect simple and visual. in this study, which was carried out in 2022 with cooperation of tehran university and the agricultural biotechnology research institute, a colorimetric method based on etching of gold nanorods for qualitative and quantitative detection of nitrate was presented. the measurement of nitrate ions (after reduction of nitrate to nitrite by zinc powder) at room temperature is possible by changing the size of the plasmonic nanoparticles and subsequently generating measurable signals, including spectral and color changes. under optimal conditions, a good linear relationship between nitrate concentration and colorimetric response in the range of 0.5 to 3.0 mm (r2=0.995) with a detection limit of 173.3 μm was found. also, considering that vegetables, especially leafy vegetables, have a high potential in nitrate absorption, in this research cress plant was used as an indicator plant to investigate the efficiency of the sensor in determining the nitrate of leafy plants. recovery values for nutrient solution and cress tissue samples was in the range of  94.4 to 101.9 and 93.4 to 98.5%, respectively, and relative standard deviation (rsd) for all samples was calculated below 2.1%. as a result, the presented method in this study provides the possibility of monitoring the actual level of nitrate in cress plant samples.