ارزیابی داده‌های تبخیروتعرق واقعی و پتانسیل پایگاه‌های جهانی به تفکیک حوضه‌های آبریز درجه دو ایران

هدف از پژوهش حاضر ارزیابی پایگاه داده‌های شبکه‌بندی شده جهانی برای دو متغیر تبخیروتعرق واقعی (eta) و پتانسیل (etp) در گستره‌ی 30 حوضه‌ی آبریز درجه دو کشور است. در این راستا پس از محاسبه مقادیر تبخیروتعرق واقعی و پتانسیل با استفاده از داده‌های روزانه هواشناسی در 100 ایستگاه سینوپتیک کل کشور با کمک روابط تجربی، این مقادیر با داده‌های 6 پایگاه جهانی تبخیروتعرق شامل پایگاه‌های terra، cru، era5، gleam، gldas و merra مقایسه شدند. ارزیابی دقت پایگاه‌ها با استفاده از معیارهای آماری ضریب همبستگی (r)، میانگین خطای اریبی (mbe) و rmse نرمال‌شده (nrmse) به تفکیک 12 ماه مختلف سال و سری زمانی کل برای دوره 2019-1987 به تفکیک حوضه‌های آبریز انجام شد. به طور کلی نتایج حاکی از دقت بیشتر پایگاه داده‌ها برای متغیر etp نسبت به متغیر eta به خصوص در ماه‌های جولای، آگوست و سپتامبر (فصل تابستان) است. معیار mbe حاکی از کم‌برآورد مقادیر eta در حوضه‌های با اقلیم فراخشک، کمترین مقدار برابر 34- میلی‌متر در ماه در حوضه بلوچستان، و بالعکس آن کم‌برآورد مقادیر etp در حوضه‌های مرطوب، کمترین مقدار برابر 13- میلی‌متر در ماه در حوضه هراز، می‌باشد. مقادیر ضریب همبستگی پیرسون حاکی از همبستگی بیشتر پایگاه era5 نسبت به سایر پایگاه‌ها برای دو متغیر eta و etp به خصوص در ماه‌های ژانویه، فوریه و مارس در حوضه‌های شمالی کشور است. میانگین مقادیر شاخص nrmse برای متغیرهای eta و etp به ترتیب برابر به ترتیب 0.89 و 0.19 است که حاکی از دقت خوب و عالی برای مقادیر etp پایگاه‌ها و دقت بسیار ضعیف برای مقادیر eta می‌باشد.

evaluation of actual and potential evapotranspiration in global products across iran’s sub basins

the purpose of the research is to evaluate the global gridded products database for two variables of actual (eta) and potential evapotranspiration (etp) across iran’s sub-basins. for this purpose, the daily meteorological data were collected from 100 synoptic stations around the iran during 1987-2019. the six products including terra, cru, era5, gleam, gldas and merra with 0.5×0.5 spatial resolution were compared to eta and etp in 30 sub basins. to assess the performance of six popular et products, across iran’s sub basins on monthly scale, the mean bias error (mbe), pearson correlation coefficient (r) and normalized root mean square error (nrmse), of each product were calculated at the basin scale. the results show that more accuracy of products in etp in comparison with eta especially in july, august and september months. the more underestimate of eta was accrued in hyper arid sub basins (e.g. baluchistan with mbe equal to -34 mm per month). while, the more underestimate of etp products were achieved in humid basins e.g. haraz sub basin with mbe= -13 mm per month. the high underestimate of etp were calculated to gleam product in june, july and august with -100 mm month-1. the high correlation between eta observed and reanalysis are belonging to terra and era5 in winter and spring-summer period, respectively. based on nrmse, results indicated that more accuracy of etp comparison with eta products with 0.19 (excellent and good) and 0.89 (poorly weak), respectively.