ارزیابی وضعیت نیتروژن در گیاه کاهو (lactuca sativa l.) با استفاده از کلروفیل‌متر در شرایط گلخانه

محتوای کلروفیل در برگ می‌تواند به عنوان شاخصی برای تعیین وضعیت نیتروژن در گیاه مورد استفاده قرار گیرد. دستگاه کلروفیل‌متر (spad) یکی از پرکاربردترین ابزارها در مطالعات مربوط به مدیریت نیتروژن در گیاه است. پژوهش حاضر با هدف پایش وضعیت نیتروژن در گیاه توسط دستگاه spad، معرفی یک شاخص استاندارد شده تحت عنوان شاخص کلروفیل‌متر نرمال‌شده (nspad) و هم‌چنین یافتن رابطه آن با وضعیت تغذیه نیتروژن در گیاه کاهو انجام شد. بدین منظور، گیاه کاهو در گلخانه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در کرج در سال 1400 طی دو دوره کشت شد. تیمارهای مختلف کود نیتروژن در شش سطح با سه تکرار اعمال شدند. مقادیر زیست‌توده خشک، غلظت نیتروژن و عدد کلروفیل‌متر توسط دستگاه spad در هفت نوبت اندازه‌گیری گردید. شاخص‌های تغذیه نیتروژن (nni) و nspad برای کشت اول محاسبه و رابطه بین آن‌ها استخراج شد. سپس رابطه به دست آمده توسط داده‌های کشت دوم صحت سنجی گردید. نتایج نشان داد، قرائت کلروفیل‌متر و غلظت نیتروژن در گیاه با افزایش سطح کاربرد کود، همبستگی مثبت دارد. هم‌چنین نتایج صحت‌سنجی رابطه nspad-nni عملکرد خوبی با مقادیر r2، mbe و rrmse به ترتیب برابر با 0.79، 0.01- و 11.41 درصد را نشان داد. بنابراین از این رابطه می‌توان به عنوان یک رویکرد سریع، غیرمخرب و قابل اطمینان برای مدیریت پایدار کود نیتروژن برای کاشت کاهو در گلخانه استفاده نمود.

evaluation and determination of lettuce (lactuca sativa l.) nitrogen status using chlorophyll meter under greenhouse conditions

leaves chlorophyll content can be used as an indicator to determine nitrogen status in plants. the soil–plant analyses development (spad) meter is one of the most widely used tools in crop nitrogen management studies. the current research was aimed to investigate crop nitrogen status, introduce a standardized index called the normalized chlorophyll meter index (nspad) and find its relationship with nitrogen nutrition in lettuce. for this purpose, lettuce was cultivated in the research greenhouse of the college of agriculture and natural resources, university of tehran, karaj, iran during two periods. different nitrogen fertilizer treatments were applied at six levels with three replications. the values of dry matter, nitrogen concentration and chlorophyll were measured seven times during the growth period. nitrogen nutrition indices (nni) and nspad were calculated for the first period and the nspad-nni relationship was extracted. then the obtained relationship was verified by the data of the second cultivation. the results showed that the chlorophyll meter readings and nitrogen concentration have a positive correlation with the increase in the level of fertilizer application. also, the validation results of nspad-nni relationship showed a good performance with r2, mbe and rrmse values equal to 0.79, -0.01 and 11.41%, respectively. therefore, the developed relationship can be used as a fast, non-destructive and reliable approach for sustainable nitrogen fertilizer management of lettuce grown under greenhouse conditions.