تاثیر محلول‌پاشی کودهای نانو و معمولی اکسید روی و سیلیس بر عملکرد و اجزای عملکرد ارزن دانه‌ای در شرایط تنش کم‌آبی

به‌‌منظور بررسی تاثیر محلول‌پاشی کودهای نانو و معمولی اکسید روی و سیلیس بر عملکرد و اجزای عملکرد ارزن رقم پیشاهنگ، آزمایشی در سال 1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. دو سطح آبیاری (آبیاری بر اساس 50 و 100 درصد نیاز آبی به روش fao) به‌عنوان عامل اصلی و هفت سطح محلول‌پاشی کودی (عدم محلول‌پاشی (شاهد)، اکسید روی، اکسید سیلیس، نانو اکسید روی، نانو اکسید سیلیس، اکسید روی + اکسید سیلیس، نانو اکسید روی + نانو اکسید سیلیس) به‌عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که کم‌آبی موجب کاهش ارتفاع بوته (36.2 درصد)، طول پانیکول (21.2 درصد)، هدایت روزنه‌ای (14.2 درصد)، تعداد پانیکول در مترمربع (39.6 درصد)، تعداد دانه در پانیکول (33 درصد)، عملکرد دانه (62.8 درصد)، عملکرد بیولوژیک (38.4 درصد) و شاخص برداشت (45.7 درصد) نسبت به شاهد (100 درصد نیاز آبی) شد. اثر محلول‌پاشی کودی بر عدد کلروفیل‌متر، هدایت روزنه‌ای، تعداد پانیکول در مترمربع، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک معنی‌دار بود. بیشترین عملکرد دانه به طور مشترک از کاربرد روی معمولی، نانو سیلیس و روی معمولی + سیلیس معمولی حاصل شد که از افزایش به ترتیب 27.7، 26.8 و 15.9 درصدی نسبت به شاهد برخوردار بودند. همچنین بیشترین عملکرد بیولوژیک به طور مشترک از کاربرد روی معمولی + سیلیس معمولی، کاربرد روی معمولی و کاربرد نانو سیلیس حاصل شد که از افزایش به ترتیب 16.3، 8.8 و 6.6 درصدی نسبت به شاهد برخوردار بودند. بر اساس نتایج این آزمایش، به منظور حفظ محیط‌زیست و دستیابی به حداکثر عملکرد دانه ارزن دانه‌ای در منطقه بیرجند می‌توان از آبیاری مطلوب و محلول‌پاشی نانو سیلیس استفاده نمود.

effect of foliar application of nano and conventional zinc oxide and silica fertilizers on yield and yield components of millet in deficit irrigation conditions

in order to study the effect of foliar application of nano and conventional zinc oxide and silica fertilizers on yield and yield components of millet pishhang cultivar, an experiment was conducted in 2017 in the research farm of birjand branch, islamic azad university, birjand as split plots based on a randomized complete block design with three replications. two levels of irrigation (irrigation based on 50% and 100% of water requirement by fao method) were as the main plots. also seven treatment of fertilizer foliar application (no foliar application (control), zinc oxide, silica oxide, nano zinc oxide, nano silica, zinc oxide + silica and nanozinc + nanosilica) were as the subplots. the results showed that deficit irrigation reduced plant height (36.2%), panicle length (21.2%), stomata conductance (14.2%), number of panicles per square meter (39.6%), number of seeds per panicle (33%), grain yield (62.8%), biological yield (38.4%) and harvest index (45.7%) compared to the control (100% water requirement). the effect of fertilizer foliar application was significant on chlorophyll index, stomata conductance, number of panicles per square meter, grain yield and biological yield. the highest grain yield was obtained from the application of common zinc oxide, nanosilica and zinc oxide+silica, which increased by 27.7, 26.8 and 15.9%, respectively, compared to the control. also, the highest biological yield was obtained from the application of zinc + silica, ordinary zinc and nanosilica, which had an increase of 16.3%, 8.8% and 6.6%, respectively, compared to the control. based on the results of this experiment, in order to preserve the environment and achieve maximum grain yield of millet in birjand region, optimal irrigation and foliar application of nanosilica can be used.