تاثیر کود دامی و تنش کم‌آبی بر جذب عناصر غذایی و برخی ویژگی‌های بیوشیمیایی در گیاه کاسنی (.cichorium intybus l)

تنش کم‌آبی مهم‌ترین عامل غیرزنده در کاهش رشد و تولید گیاهان محسوب می‌شود. به‌منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف آبیاری و کود دامی بر ویژگی‌های بیوشیمیایی و جذب عناصر غذایی گیاه دارویی کاسنی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح رطوبتی (50،  70 و 90 درصد رطوبت ظرفیت مزرعه‌ای) و مقادیر مصرفی کود گاوی پوسیده (صفر، 10، 20 و 30 تن در هکتار کود دامی) بودند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که محتوای فسفر و پتاسیم دانه، قندهای محلول، پرولین، گلایسین بتائین، گلوتاتیون و اسید آسکوربات گیاه دارویی کاسنی در سطح احتمال یک درصد تحت‌تاثیر سطوح مختلف آبیاری و مقادیر مصرفی کود دامی قرار گرفت. اثر متقابل تیمارهای آزمایشی (سطوح رطوبتی × مقادیر مصرفی کود دامی) بر میزان جذب عناصر غذایی کم‌مصرف (روی، مس و منگنز) و محتوای رطوبت نسبی در سطح احتمال یک درصد، فعالیت آنزیمی کاتالاز در سطح احتمال 5 درصد، گلوتاتیون ردوکتاز و آسکوربات پراکسیداز و عملکرد علوفه گیاه دارویی کاسنی نیز در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که با افزایش تنش کم‌آبی محتوای فسفر، پتاسیم، گلوتاتیون و آسکوربیک اسید به طور معنی‌داری کاهش می‌یابد. درحالی‌که بیشترین میزان قندهای محلول کل، پرولین و گلایسین بتائین در شرایط تنش شدید آبی به دست آمد. مقادیر مصرفی 30 تن در هکتار کود دامی در مقایسه با شاهد، میزان فسفر، پتاسیم، قندهای محلول کل، گلوتاتیون و اسید آسکوربات را به ترتیب 44، 42، 27، 26 و 41 درصد افزایش داد. افزایش مقادیر مصرفی کود دامی نقش موثری در جذب عناصر ریزمغذی (روی، مس و منگنز به ترتیب با مقادیر 2.57، 0.74 و 1.72 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و بهبود محتوای رطوبت نسبی (83.54 درصد) و عملکرد بیوماس کاسنی (2506.83 کیلوگرم در هکتار) در هر یک از سطوح آبیاری شد؛ لذا، در تیمارهای مختلف تنش، استفاده از کود دامی با کاهش آسیب اکسیداتیو ناشی از کم‌آبی سبب بهبود جذب عناصر غذایی و برخی ویژگی‌های بیوشیمیایی گیاه کاسنی در راستای کشاورزی پایدار می‌باشد.

The Effect of Manure and Water Stress on Nutrient Uptake and Some Biochemical Properties in Chicory (Cichorium intybus L.)

Water stress is the most important nonliving factor in reducing plant growth and production. In order to investigate the effect of different levels of irrigation and manure on biochemical properties and nutrient uptake of chicory, a factorial experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications. Experimental treatments included moisture levels (50, 70 and 90% of field capacity moisture) and doses of rotten cow manure (zero, 10, 20 and 30 tons per hectare of manure). The results of analysis of variance showed that the content of phosphorus and potassium, soluble sugars, proline, glycine betaine, glutathione and ascorbic acid of chicory were affected by different levels of irrigation and fertilizer consumption at a probability level of 1 %. Interaction of experimental treatments (moisture levels× amounts of manure consumption) on the uptake of trace nutrients (zinc, copper and manganese) and relative moisture content at a probability level of 1%, catalase enzyme activity at a probability level of 5%, glutathione reductase and ascorbate peroxidase and forage yield of chicory were also significant at the level of 1% probability. The results showed that with increasing water stress, the content of phosphorus, potassium, glutathione and ascorbic acid significantly decreases. While the highest amount of total soluble sugars, proline and glycine betaine was obtained under conditions of severe water stress. Consumption of 30 tons per hectare of manure the amount of phosphorus, potassium, total soluble sugars, glutathione and ascorbic acid increased by 44, 42, 27, 26 and 41%, respectively, compared to the control. Increasing the consumption of livestock manure played an effective role in the absorption of micronutrients (zinc, copper and manganese with values of 2.57, 0.74 and 1.72 mg/kg, respectively) and improving the relative moisture content (83.54%) and yield of chicory biomass (250/83 kg/ha) at each irrigation level. Therefore, in different stress treatments, the use of manure by reducing the oxidative damage caused by dehydration improves the absorption of nutrients and some biochemical characteristics of chicory plant for sustainable agriculture.