تاثیر محلول‌پاشی عناصر روی و فسفر بر صفات ریخت‌شناسی، عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم برنج (هاشمی و شیرودی)

فسفر دومین عنصر پرمصرف و روی مهم‌ترین عنصر کم‌‌مصرف می‌باشند که اثرات ناشی از کمبود آن‌ها گسترده‌ترین ناهنجاری‌های تغذیه‌ای را در اراضی شالیزاری جهان ایجاد می‌کنند. به‌منظور بررسی تاثیر محلول‌پاشی عناصر روی و فسفر بر صفات ریخت‌شناسی (مورفولوژیک)، عملکرد و اجزای عملکرد برنج ارقام هاشمی (محلی) و شیرودی (اصلاح‌شده)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با سه فاکتور شامل روی، فسفر (هرکدام در سه سطح و فاکتور رقم (در دو سطح)) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در طی دو سال زراعی 13971396در مزرعه پژوهشی معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور –آمل انجام گردید. نتایج نشان داد بالاترین میزان و درصد افزایش صفات نسبت به شاهد در اثر محلول‌پاشی با روی و فسفر پنج در هزار در مراحل شروع آبستنی و رسیدگی دانه عبارت‌اند از: 88/14 و 6 درصدی طول و 2/9 و 2/10 درصدی عرض برگ پرچم، عملکرد دانه در رقم هاشمی و شیرودی به ترتیب 4020 (5/17درصد) و 6571 (9 درصد) کیلوگرم در هکتار، عملکرد زیست‌توده 9884 و 12640 کیلوگرم در هکتار (به ترتیب 16 و 20 درصد) و شاخص برداشت 45 و 54 درصد (به ترتیب 8 و 20 درصد) به ثبت رسید. همچنین بالاترین میزان دانه پر در رقم هاشمی و شیرودی به ترتیب 114(10 درصد) و 156 (6 درصد) و کمترین تعداد دانه پوک نیز به ترتیب با 5 (10) و 14(40) عدد مربوط به تیمار محلول‍پاشی با روی در مرحله رسیدگی دانه است. به نظر می‌رسد محلول‌پاشی با روی و فسفر پنج در هزار در مراحل شروع آبستنی و در رسیدگی دانه می‌تواند راهکاری مفیدی برای ارتقای کمی و کیفی عملکرد برنج ارقام موردبررسی باشد.

The Effect of Zinc and Phosphorus Foliar Application on Morphological Characters, Grain Yield and Yield Components of Two Rice Varieties (Hashemi (Local) and Shiroodi (Improved))

Phosphorus (P) as the second most important macronutrients and zinc (Zn) as the most important micronutrient that the effects due their deficiency causes the most widespread nutrienal disorders in the world paddy fields. The current study conducted to invetstigate the effect of Zn and P foliar application on the morphological characters, yield and yield component of two rice varieties (Hashemi and Shiroudi). The three factors factorial experiment was conducted in a completely randomized blocks design with three replications at rice research institute of Iran (Deputy of Amol) in 20172018. The reults indicated that the highest rate and the percentage increase through the applied treatments (Zn and P foliar application at the start of the booting and (or) the ripening stages increasd the traits of Hashemi and Shirioodi cultivars as follows: grain yield, 4020 (17.5%) and 6571 (9%) kg ha1; biological yield, 9884 (16%) and 12640 (20%); harvest index, 45 (8%) and 54 20) present; filled grain number, and 114 (10) and 156 (6%). Also the maximum number of filled grain was recorded for Hashemi and Shirioodiat by about 114 (10% increase) and 156 (6% increase), respectively, and the highest number of unfilled grain was observed around 5 (10% reduce) and 14 (40% reduce) in the Hashemi and Shiroudi varieties, respectively due to foliar application of Zn at the grain filling stages. It can be concluded that the foliar application of Zn and P at the start of the booting and the grain filling stages might be the proper treatment to enhance the studied rice cultivars yield and yield component.