تاثیر سن کاربری‌های مختلف بر پویایی اشکال مختلف کربن آلی خاک (مطالعه موردی: منطقه چهاردانگه شهرستان کیاسر)

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر سن کاربری زراعی و باغی بر پویایی اشکال مختلف کربن آلی خاک، در منطقه چهار دانگه کیاسر استان مازندران انجام گرفت. در این منطقه، رویشگاه‌های مورد مطالعه، مراتع تبدیل شده به اراضی کشاورزی (جو) و باغی (سیب و گردو)  در سه سن مختلف (بیشتر از 30 سال، بیشتر از 20 سال و کمتر از 10 سال) می باشد که در سه روستای ارا، اروست و واوسر قرار دارند. نمونه‌برداری از خاک در هرکاربری، به‌صورت تصادفی سیستماتیک از دو عمق 150 و 3015 سانتیمتری انجام گرفت. در مجموع 10 نمونه خاک از هر کاربری، جهت آنالیز کربن آلی، کربن ذره‌ای، زیست‌توده کربن خاک، کربن ناپایدار خاک، واکنش (ph) و هدایت الکتریکی خاک به آزمایشگاه انتقال داده شد. نتایج تجزیه واریانس بیانگر آن بود که بیشترین میزان کربن آلی، کربن آلی ذره‌ای، زیست‌توده میکروبی کربن و کربن ناپایدار به کاربری باغ با سن بیشتر از 30 سال در عمق 150 سانتیمتری اختصاص داشته است، به‌طوری‌که در اثر تبدیل مرتع به باغ (دارای سن بیشتر از 30 سال) کربن آلی، کربن آلی ذره‌ای، زیست‌توده میکروبی کربن و کربن ناپایدار به میزان 18/86، 42/68، 13/61 و 94/66 درصد افزایش یافت. همچنین بیشترین میزان هدایت الکتریکی نیز در کاربری باغ با سن بیشتر از 30 سال یافت شد. اما واکنش خاک (ph) در کاربری جو با سن بیشتر از 30 سال در عمق 3015 سانتیمتری بیشترین مقدار را داشت. درکل نتایج این تحقیق نشان داد که تاثیر عوامل مطالعه شده بر اشکال مختلف کربن آلی خاک مستقل از زمان نیست. بنابراین استراتژی های مدیریت کربن آلی خاک  باید با توجه به دوره زمانی تنظیم شود.

The Effect of Different Land Use Age on Dynamic of Different forms of Soil Organic Carbon (Case Study: Chardangeh Area of Kiasar City)

The aim of this study was to investigate the effect of land use age on dynamic of different forms of soil organic carbon in Chahar Dangeh region of Kiasar, Mazandaran province. In this area, the studied habitats include pastures conversion to agricultural lands (barley) and orchards (apples and walnuts) in three different ages (more than 30 years, more than 20 years and less than 10 years) in Era, Erost and Vavsar villages. In each land use, soil sampling was performed systematic randomly from 015 and 1530 cm depths. In total, ten soil samples from land uses were transferred to the laboratory for analysis of soil organic carbon, particulate organic carbon, microbial biomass carbon, labile organic carbon. The variance analysis results indicated that the higher values of soil organic carbon, particulate organic carbon, microbial biomass carbon, labile organic carbon found in orchard use during 30 years old, which was located at a depth of 015 cm. Due to the conversion of rangeland to orchard use (age more than 30 years), soil organic carbon, particulate organic carbon, microbial biomass carbon, labile organic carbon increased in 86.18%, 68.42%, 61.13% and 66.94% respectively. Also, the highest amount of EC was found in orchard use older than 30 years. But pH in barley land use older than 30 years at a depth of 1530 cm had the highest value. In general, the results of this study indicated that the effects of the studied factors on different forms of soil organic carbon depend on the time. Therefore, soil organic carbon management strategies should be adjusted according to the time period.