مقایسه تکامل خاک در دو ردیف پستی و بلندی با مواد مادری متفاوت در بخشی از حوضه آبخیر سد کارون 3، شرق استان خوزستان

ماده مادری و پستی و بلندی از عوامل تشکیل دهنده خاک بوده که با تاثیر بر پارامترهای مختلف، تکامل خاک را تحت تاثیر قرار می دهند. این مطالعه با هدف مقایسه اثر مواد مادری مارنی و آهکی در موقعیت های مختلف شیب شامل قله شیب، شیب پشتی، پای شیب و پنجه شیب بر برخی شاخص های تکاملی خاک در بخشی از حوضه آبخیز سد کارون 3 انجام شد. بر این اساس، از لایه های مختلف چهار خاکرخ مختلف در هر یک از دو ردیف پستی و بلندی حفر شد و بر اساس نوع افق های ژنتیکی از آن ها نمونه برداری و ویژگی های fed، feo، fep و پذیرفتاری مغناطیسی آن ها در دو فرکانس 0.46 و 4.6 کیلوهرتز اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که مقادیر آهن پدوژنیک (fed) برای هر دو مواد مادری در همه موقعیت های شیب در افق های زیرسطحی بیشتر از افق های سطحی بود. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش عمق خاک،  شاخص fedfeo افزایش یافته و در افق های تکامل یافته مثل btk بیشتر از سایر افق ها است. به علاوه، نسبت feo/fed در تمامی موقعیت های شیب با عمق روند کاهشی نشان داد. همچنین نتایج نشان داد که کم ترین مقدار χlf در هر دو  نوع مواد مادری مربوط به افق c در تمامی موقعیت های شیب از قله تا پای شیب است. مقدار χlf با بخش رس خاک ها رابطه مثبت و معنی داری را نشان داد، ولی بین این شاخص و کربنات کلسیم خاک ها ارتباط معنی داری دیده نشد. بیشتر بودن مقدار شاخص χfd در مواد مادری مارنی (در تمامی موقعیت های شیب) نسبت به مواد مادری آهکی حاکی از هوادیدگی بیشتر این خاک ها نسبت به خاک های متناظر آن ها در مواد مادری آهکی است.

Comparing Soil Development in Two Toposequences with Different Parent Materials in Part of Karoon 3 Basin, East of Khuzestan Province

Soil evolution is affected by both parent material and topography as the two main factors of soil formation. This study was conducted to compare the effect of marl and calcareous parent materials in different slope positions, including the summit, backslope, foot and toeslopes on soil development using evolutionary indicators along two toposequences in the Karoon 3 Basin, east of Khuzestan Province. Accordingly, four soil profiles in each of the two toposequences were dug and sampled based on their genetic horizons and properties including Fed, Feo, Fep and the magnetic susceptibility at 0.46, and 4.6 kHz frequencies were measured. The results showed that pedogenic iron (Fed) was higher for both parent materials in all slope positions at subsurface horizons as compared to those at the surface horizons. The results also showed that with increasing soil depth, especially in developed horizons such as Btk, the FedFeo index increased. In addition, the Feo/Fed ratio in all slope positions showed a decreasing trend with depth. The results also showed that the lowest χLF value corresponds to the C horizon in all slope positions in both the parent materials. The amount of χLF showed a positive and significant relationship with the clay contents of the soils. Still, no meaningful relationship was observed with the calcium carbonate content of the soils. The higher value of χfd index at the soils developed on the marl parent materials (in all slope positions) compared to those of the calcareous parent materials indicates more weathering in these soils than their corresponding soils in calcareous parent materials.