اثربخشی تغییر روش آبیاری و آرایش کاشت چغندرقند بر بهره‌وری آب، عملکرد و راندمان کاربرد آب در دشت میاندوآب

چغندرقند از محصولات اصلی و با نیاز آبی بالا در حوضه آبریز دریاچه ارومیه می باشد. آرایش کاشت و روش آبیاری چغندرقند تاثیر به سزایی در افزایش راندمان کاربرد آب، عملکرد و بهره وری فیزیکی آب این محصول دارد. برای بررسی تاثیر روش آبیاری و آرایش کاشت در این سه شاخص، یک مطالعه میدانی در سال زراعی 961395 در دو مزرعه پایلوت (مزارع a و b) در شبکه آبیاری و زهکشی میاندوآب و تحت مدیریت زارعین، انجام گردید. در این مطالعه بخشی از هر مزرعه به‌عنوان شاهد (آرایش کاشت مرسوم و آبیاری نواری) و بخشی دیگر به عنوان تیمار (تغییر آرایش کاشت و تغییر روش آبیاری سطحی از نواری به جویچه ای) در نظر گرفته شد. قسمت شاهد هر مزرعه به‌صورت شیارهایی کم ارتفاع در داخل نوار و با فواصل 50 سانتی متر (iac و ibc) و قسمت تیمار هر مزرعه به صورت آرایش کشت دو ردیفه (اصطلاحاً آرایش 60×40 سانتی متر: iiat و iibt) و روش آبیاری جویچه ای بود. مطابق نتایج، بیش ترین راندمان کاربرد آب در قسمت iiat با 77.2 درصد و کمترین راندمان کاربرد آب در ibc با 10.2 درصد به دست آمد. متوسط راندمان کاربرد آب (طی 12 آبیاری) در بخش های iiat و iibt به ترتیب 54.5 و 51.1 درصد و در بخش های iac و ibc به ترتیب برابر 38.7 و 39.3 درصد به دست آمد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، با تغییر الگوی کاشت از روش مرسوم منطقه به آرایش کاشت دو ردیفه 60×40 و تغییر روش آبیاری، مقدار آب آبیاری به طور متوسط 29.7 درصد کاهش و متوسط عملکرد چغندرقند در دو مزرعه از 64.3 به 74 تن در هکتار افزایش یافت (افزایش 15.2 درصد). بهره وری فیزیکی آب چغندرقند نیز از مقدار متوسط 3.75 به 6.47 کیلوگرم بر مترمکعب افزایش یافت (افزایش 2.71 کیلوگرم بر مترمکعب).

Impact of Changing Irrigation Method and Planting Spacing on Water Productivity, Yield and Application Efficiency of Sugar Beet in Miandoab Plain

Sugar beet is one of the main products with high water requirement in Urmia Lake basin. Planting spacing and irrigation method of sugar beet has an important impact on increasing irrigation efficiency, crop yield and physical water productivity of this crop. In order to investigate the effect of planting spacing on irrigation efficiency, physical water productivity and crop yield, a field study was conducted on two pilot farms (A and B) in Miandoab irrigation network under farmer’s management during 2017. In this study a part of each farm was considered as control (common planting spacing and border irrigation) and the other part was considered as treatment (change the planting spacing and surface irrigation method from border to furrow irrigation). The control part of the farm included a low height groove inside the border and at 50 cm intervals (IAC and IBC) and the treatment part of each farm included tworow crop planting of sugar beet (socalled 40×60 cm: IIAT and IIBT) and furrow irrigation. According to the results, the maximum water application efficiency was obtained about 77.2% in IIAT and the lowest efficiency was obtained about 10.2% in IBC. The average irrigation efficiency (in 12 irrigation) in IIAT and IIBT were 54.5% and 51.1%, respectively and in IAC and IBC were 38.7% and 39.3%, respectively. Based on the results, by changing the planting pattern from common spacing to tworow (40×60) and irrigation method from border to furrow, the average water consumption reduced about 29.7% and the average yield increase from 64.3 to 74 ton/ha (increase by 15.2%). Also, the average physical productivity of sugar beet increased from 3.75 to 6.47 kg/m3 (increase of 2.71 kg/m3).