تاثیر منابع مختلف سیلیسیم و نانو سیلیسیم بر برخی پاسخ‌های مورفو فیزیولوژیکی گیاه استویا rebaudiana bertoni) (stevia

‌یکی از راهکارهای بهبود امنیت غذایی جمعیت رو به افزایش جهان، افزایش مقدار تولید در واحد سطح است. برخی عناصر غذایی نظیر سیلیسیم ضمن بهبود کارایی جذب سایر عناصر، کیفیت تولید را نیز افزایش می‎دهند. در این پژوهش، تاثیر منابع مختلف سیلیسیم شامل سیلیکات پتاسیم در دو سطح 400 و 200 میلی‌گرم بر کیلوگرم، سیلیکات کلسیم در دو سطح 400 و  200 میلی‌گرم بر کیلوگرم، هیومیستار سیلیسیم در دو سطح 400 و 200 میلی‌گرم بر کیلوگرم، نانو سیلیسیم در دو سطح 100 و 50 میلی‌گرم بر کیلوگرم و تیمار شاهد بر پاسخ‌های مورفوفیزیولوژیکی گیاه دارویی استویا بررسی شد. پس از سه ماه دوره کاشت و داشت، گیاهان برداشت و ویژگی‌های وزن‌تر و خشک ساقه و وزن‌تر و خشک‌ریشه، ارتفاع و  قطر ساقه، حجم ریشه و سطح برگ به‌عنوان شاخص‌های مورفوفیزیولوژیکی گیاه، کلروفیل برگ و همچنین غلظت عناصر سیلیسیم، فسفر، پتاسیم در ساقه گیاه، و همچنین گلیکوزیدهای موجود در برگ استویا، شامل استویوزاید، ریبودیوزاید a و b اندازه‌گیری شد. نتایج حاکی از اثر معنی‌دار کاربرد سیلیسیم بر وزن‌تر و خشک ساقه و ریشه، ارتفاع ساقه، حجم ریشه، قطر ساقه، سطح برگ و شاخص کلروفیل برگ بود. کاربرد تیمارهای 200 سیلیکات کلسیم و 100 نانو سیلیسیم و 200 هیومیستار سیلیسیم بیش ترین وزن‌تر ساقه را نسبت به شاهد حاصل کرد و تیمار 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم نانو سیلیسیم به ترتیب سبب افزایش 55، 64 و 35 درصدی عناصر ذکرشده در مقایسه با تیمار شاهد شد. تیمار 400 میلی‌گرم بر کیلوگرم هیومیستار سیلیسیم بیش ترین درصد استویوزاید (5.23)، ریبودیوزاید a با (0.67) را نشان دادند. با توجه به اثربخشی کاربرد عنصر سیلیسیم بر پاسخ‌های مورفوفیزیولوژی، تغذیه‌ای و بهبود کیفیت قندهای استویوزاید و ریبودیوزاید، توصیه می‌شود در کنار مصرف بهینه عناصر غذایی به نقش این عنصر ارزشمند به‌ویژه به‌عنوان یک عنصر ضد تنش، توجه بیشتری معطوف گردد.

Effect of Silicon Sources and Nano Silicon on Some Morphophysiologic Response of Stevia rebaudiana Bertoni

One of the ways to improve the food security of a growing population of the world is to increase the amount of production per unit area. Some of the nutrient elements such as silicon not only increase nutrient use efficiency but also increment product quality. In this research, the effects of various sources of silicon included Potassium silicate, Calcium silicate, Humistar Si in two levels 200 and 400 mg/kg and Nanosilicon in two levels 50 and 100 mg/kg and Control treatment on morphophysiological responses of the herb of the stevia plant were examined. After three months, the plants were harvested and fresh and dry weight of shoot and root, height and diameter of the shoot, root volume and leaf area as morphophysiological indices of the plant, and leaf chlorophyll, the concentration of silicon, phosphorus, potassium in the shoots, and Glycosides in the stevia leaf, including Stevioside, Rebaudioside A and B were measured. The results showed the effects of silicon sources on the fresh and dry weight of shoot and root, height of shoot, root volume, stem diameter, leaf area and leaf chlorophyll index were significant. The treatments of calcium silicate200, Nanosilicon100, and Humistar silicon200 yielded the highest fresh weight of the shoot compared to the control samples and Nanosilicon100 led to an increase of 55, 64, and 35% of mentioned elements compared to the control treatment. The treatment of Humistar silicon400 showed the highest amounts of Stevioside (5.23%), Rebaudioside A (0.67%). Considering the effectiveness of the use of silicon element on morphophysiological and nutritional responses, and improving the quality of Stevioside and Rebaudioside sugars, it is recommended that along with the optimal use of nutrients, more attention should be paid to the role of this valuable element.