ارزیابی شبکه آبیاری با مفاهیم کلاسیک و جدید راندمان آبیاری (مطالعه موردی: شبکه حمودی خوزستان)

این تحقیق به منظور ارزیابی شبکه حمودی در سطح  3079 هکتار از دیدگاه مفاهیم کلاسیک و جدید راندمان آبیاری انجام شد. بدین منظور ابتدا ورودی ها (آبیاری، بارش، آزادسازی های کانال) و خروجی های اصلی آب (تبخیر تعرق واقعی محصول، زهاب خروجی و نشت از کانال انتقال) طی سال های هیدرولوژیکی 1385 تا 1388 اندازه گیری یا برآورد شدند. سپس اقدام به برآورد راندمان آبیاری شبکه با استفاده از مفاهیم کلاسیک (راندمان کاربرد) و نئوکلاسیک (راندمان خالص و موثر) گردید. در نهایت سناریوهای مختلف تخصیص آب با لحاظ مفاهیم جدید راندمان مورد ارزیابی قرار گرفت. سناریوهای مورد ارزیابی شامل سه سناریوی 65، 75 و 85 درصد تامین نیاز آب مصرفی و دو سناریو بر اساس مفاهیم جدید شامل تامین کامل نیاز آبی گیاه و تامین درصدی از نیاز آبی که عملکرد محصول کاهش معنی‌داری پیدا نکند، می‌باشد. نتایج نشان داد که در شبکه آبیاری حمودی به دلیل جریان های زیرزمینی جانبی از اراضی مجاور و نشت از کانال‌ها، آب‌های خروجی به طور متوسط سالانه 16 درصد بیشتر از آب‌های ورودی می‌باشد. راندمان توزیع، کاربرد و کل شبکه به ترتیب 68، 53 و 44 درصد برآورد شد که بیانگر عملکرد آبیاری پایین در شبکه آبیاری حمودی می‌باشد. علیرغم حجم آب مصرفی زیاد شبکه، تبخیر و تعرق واقعی 19درصد کمتر از پتانسیل تبخیر و تعرق اندازه‌گیری شد، که نشان دهنده وجود تنش آبی و کاهش عملکرد محصول می‌باشد. ارزیابی سامانه های آبیاری سطحی با روش نئوکلاسیک نشان داد که راندمان خالص (77%) و موثر (65%) بیشتر از راندمان کلاسیک (53%) می‌باشند. نتایج این تحقیق نشان داد که  با اعمال سناریوهای مفاهیم جدید راندمان می‌توان بین 19 تا 47 درصد در تخصیص آب صرفه‌جویی نمود.

The evaluation of irrigation network by using classic and new concepts of irrigation efficiency(Case study: Hamody irrigation system of khozestan)

This study was carried out to evaluate Hamody irrigation network (in an area of 3079 ha) using classic and new classic irrigation efficiency concepts. For this purpose, firstly the main district’s water inputs (irrigation, rainfall and canal releases) and outputs (actual crop evapotranspiration, drainage outflow and canal seepage) were measured or estimated during the hydrological years (20062009). Then, the application efficiency (classic concept) and the net and effective efficiencies (neoclassic concept) were estimated at the network level. Finally, different scenarios of water allocation were evaluated by considering new concepts of irrigation efficiency. The assessment scenarios include 65, 75 and 85% of water supply needs, 100% Crop Water Requirement (CWR) and a fraction of CWR without significant reduction in yield. The annual average outflows were 16% higher than the inflows, presumably due to canal seepage and lateral groundwater inflows from neighboring lands. Distribution, application and total efficiencies were estimated 68, 53 and 44%, respectively, indicating low irrigation performance in the irrigation network. Despite the high volume of applied irrigation water, the actual ET was 19% less than the potential ET, indicating waterstress and crop yield reduction. The assessment of surface irrigation systems using new classical approach showed that the net (0.77) and effective (0.65) efficiencies were more than the classical efficiency (0.53). The results of this study showed 1947% water saving in allocation scenarios using the new concepts of efficiency.