تخصیص عادلانه منابع آب با کاربرد تئوری آنتروپی شانون در روش برنامه‌ریزی سازشی

با توجه به تاثیر قابل‌ملاحظه آب در توسعه اقتصادی، اجتماعی و تعادل زیست محیطی، تخصیص منابع آب به یک مسئله جهانی تبدیل شده است. در این مطالعه، یک مدل برنامه ریزی تخصیص آب چندهدفه در حوضه آبریز سفیدرود ارائه گردید که شامل دو هدف حداکثر کردن بهره وری سود اقتصادی و عدالت در تخصیص آب است. برای حل مدل توسعه‌یافته و ایجاد برهم کنش مناسب بین دو هدف بهره وری سود و عدالت از روش برنامه ریزی سازشی استفاده شد. وزن های مختلف توابع هدف، به همراه تعریف طرح های tds، dsa و dsb به ترتیب با نگرش تعادلی، بهره وری سود اقتصادی و برقراری عدالت بررسی شد که نتایج نشان داد طرح tds، بهترین طرح از دیدگاه برقراری تعادل بین توابع هدف است. به‌استثنای tds، نتایج نشان داد که مقادیر تخصیص آب سطحی و سود اقتصادی در سایر وزن های توابع هدف از روند خاصی پیروی نمی کند، به‌طوری‌که برنامه ریز در انتخاب بهترین وزن توابع هدف دچار مشکل می شود. استفاده از تئوری آنتروپی شانون راه حل مناسبی برای انتخاب بهترین وزن های توابع هدف است. نتایج حاصل از کاربرد این تئوری در روش برنامه ریزی سازشی نشان داد که بهترین جواب با در نظر گرفتن اولویت برنامه ریزان منطقه با استفاده از وزن های 35/0 برای هدف بهره وری سود و 65/0 برای هدف عدالت تخصیص بدست می آید. به‌طورکلی نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد در شرایطی که اولویت های برنامه ریزان آب در منطقه مشخص نباشد، می توان هم‌زمان با کاربرد روش برنامه ریزی سازشی برای حل مسائل بهینه سازی چندهدفه از تئوری آنتروپی شانون برای تعیین وزن هر یک از توابع هدف استفاده نمود تا تعادلی بین توابع هدف برقرار شود.

Equitable Allocation of Water Resources Using Shannon Entropy Theory in Compromise Programming Method

Because of the significant impact of water on economic development, social stability and ecological balance, the allocation of water resources has become a worldwide issue. In this paper, a multiobjective planning model consist of two objective functions was developed for water allocation to maximize the productivity of economical benefit and the equity of water allocation in Sefidroud basin located in Iran. A Compromise Programming method was applied to trade off both the objective functions. The different weights of the objective functions and the definitions of TDS, DSA and DSB schemes were investigated in terms of equity, economical benefit productivity and equity establishment. The results showed that TDS is the best scheme for balancing the target functions. With the except of TDS, surface water allocation and economical benefit do not follow a particular pattern in other weights of target functions, so that decision makers are confused to choose the best weights of the objective functions. Shannon Entropy theory is a suitable solution for selecting the best weights of the objective functions. The results obtained by applying the Shannon Entropy theory showed that the best weights of the objective functions for the productivity of economical benefit and water allocation equity according to the decision maker’s priority were 0.35 and 0.65, respectively. Generally, the results of this study showed that if decision maker’s priorities were not clear, Shannon Entropy theory and Compromise Programming method could be used to determine the weights of each objective functions in order to make a balance among the objective functions.