مطالعه تاثیر مالچ کاه و کلش گندم بر نگهداشت رطوبتی خاک در شرایط دیم

کمبود آب مهمترین عامل محدودکننده عملکرد محصول در مناطق خشک و نیمه خشک است. از این رو جلوگیری از هدررفت آب و دستیابی به عملکرد مناسب امری مهم در کشتزارهای دیم محسوب می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر کاه و کلش گندم بر محتوای رطوبتی خاک تحت شرایط دیم در منطقه نیمه خشک انجام گرفت. پنج سطح مالچ کاه و کلش گندم (صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد پوشش سطح) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در زنجان بررسی شد. مقدار مصرف مالچ در تیمار 100 درصد پوشش سطح معادل با 6 تن در هکتار بود. برای این منظور، 15 کرت به ابعاد 2 متر×5 متر در زمینی دیم با شیب 10 درصد احداث و مالچ ها با خاک مخلوط شدند. رطوبت خاک به روش حجمی در فواصل هفت روز طی دوره رشد (از مهر 1394 تا تیر 1395) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که محتوای رطوبتی خاک طی دوره رشد دارای تغییرات زمانی می باشد و بیش ترین مقدار محتوای رطوبتی خاک در کرت های مالچ دهی شده در اسفند ماه، همزمان با وقوع بیش ترین بارندگی ماهانه رخ داد. رابطه ای معنی دار بین محتوای رطوبتی خاک و سطح مصرف مالچ وجود داشت (p<0.001 و 0.95=2r). افزایش محتوای رطوبتی خاک در تیمار های مالچ دهی شده همگام با افزایش ظرفیت نگهداری آب خاک بود به طوری که کاربرد مالچ اثری مثبت بر ظرفیت نگهداری آب خاک داشت. بیش ترین مقدار رطوبت حجمی خاک در تیمار 100 درصد مالچ (10.62 درصد) بود که نسبت به تیمار شاهد 11 درصد افزایش نشان داد. تفاوت معنی دار بین تیمار 100 درصد مالچ و تیمار 75 درصد از نظر تاثیر بر محتوای رطوبتی و ظرفیت نگهداشت آب خاک وجود نداشت؛ بنابراین کاربرد سطح 75 درصد مالچ کاه و کلش گندم روشی مناسب برای افزایش ظرفیت نگهداری آب خاک و در نتیجه حفظ رطوبت خاک در کشتزارهای دیم منطقه نیمه خشک است.