اثر کمپوست زباله شهری غنی شده با خاکستر لاستیک بر غلظت روی در گیاه سورگوم در خاک آلوده به کادمیوم (مطالعه موردی: کمپوست زباله شهری اراک)

این پژوهش با هدف بررسی اثر کمپوست زباله شهری اراک، غنی‌شده با خاکستر لاستیک بر تغییر قابلیت دسترسی روی در یک خاک آلوده به کادمیوم انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل کاربرد 0، 15 و 30 تن در هکتار کمپوست زباله شهری اراک غنی‌شده با 0 و 200 کیلوگرم در هکتار خاکستر لاستیک در خاکی با مقادیر 0، 5، 10 و 15 میلی‌گرم کادمیوم در کیلوگرم و گیاه مورد نظر سورگوم (رقم کیمیا) بوده است. افزایش کاربرد کمپوست زباله شهری اراک از 0 به 15 تن در هکتار در خاک آلوده به 10 میلی‌گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک باعث افزایش 80 درصدی در مقدار روی قابل عصاره گیری با dtpa شد. مشابه این نتیجه، بعد از 60 روز از شروع آزمایش در غلظت روی در شاخساره گیاه حاصل شد که 60 درصد افزایش یافت. کاربرد خاکستر لاستیک نیز نقش موثری در افزایش قابلیت دسترسی روی داشت، به نحوی که غنی‌سازی 15 و 30 تن در هکتار کمپوست زباله شهری با خاکستر لاستیک در خاک آلوده به 10 میلی‌گرم کادمیوم به ترتیب باعث افزایش 22 و 26 درصدی در غلظت روی قابل دسترس خاک شد، این در حالی است که غلظت روی در شاخساره گیاه نیز به ترتیب 13 و 20 درصد افزایش یافت. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که بیشترین غلظت روی در شاخساره گیاه همزمان با کاربرد 30 تن در هکتار کمپوست زباله شهری اراک غنی‌شده با خاکستر لاستیک در خاک غیر آلوده به فلز کادمیوم بوده است، هر چند که در این میان نقش نوع گیاه و ویژگی‌های فیزیولوژیکی گیاه در تغییر قابلیت دسترسی روی توسط گیاه نبایستی نادیده گرفته شود.

Effect of enriched municipal waste compost with tire ash on sorghum Zn availability in a cadmium polluted soil (A case study: Arak municipal waste compost)

This research was performed to investigate the effect of tire ash enriched Arak municipal waste compost on the changes in Zn availability in a Cd polluted soil. Treatments were consisting of applying Arak municipal waste compost (0, 15 and 30 t ha1) enriched with 0 and 200 kg ha1 tire ash in a polluted soil (0, 5, 10 and 15 mg Cd kg1 soil) and plant in this experiment was sorghum (Kimya CV.). Increasing the loading rate of Arak municipal waste compost from 0 to 15 t ha1 in a Cd polluted soil (10 mg Cd soil1) caused an increasing in DTPA extractableZn by 80 percentage. Similar to this result, after 60th from the experiment, the root and shoot Zn concentration were increased by 40 and 60 percentage, respectively. Applying tire waste had an effectiveness role on increasing Zn availability, as, applying 15 and 30 t ha1 tire ash enriched Arak municipal waste compost in a Cd polluted soil (10 mg Cd kg soil1) caused an increasing in DTPA extractableZn by 22 and 26 percentage, respectively. While the shoot Zn concentration was increased by 13 and 20 percentage, respectively. The result of this study showed that greatest shoot Zn concentration was to the treatment with applying 30 t ha1 Arak municipal waste compost enriched with tire ash in a nonpolluted soil. However, the type and physiological effect on the changes in Zn availability cannot be ignored.