مقایسه توان تولید زیست‌توده و جذب و انتقال کادمیوم در سه رقم کلم

به‌منظور بررسی توان تولید زیست‌توده و جذب و انتقال کادمیوم در سه رقم کلم آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در شرایط گلخانه اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل شش سطح آلودگی خاک به کادمیوم (صفر، 5، 10، 25، 50 و 100 میلی‌گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک) از منبع سولفات کادمیوم [3cd(so4)×8h2o] و سه رقم کلم(brassica oleracea var. acephala l., brassica oleracea var. italica l. & brassica oleracea var. capitata l.)بودند که در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که سطوح کادمیوم اثر معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد (p<0.01) بر عملکرد تر و خشک، وزن خشک ریشه، ساقه و برگ، سطح برگ و شاخص کلروفیل برگ هر سه رقم کلم داشتند. با افزایش سطح کادمیوم خاک، انباشت کادمیوم در ریشه، ساقه و برگ رقم‌های کلم به‌طور معنی‌داری (p<0.01) افزایش یافت. ریشه غلظت کادمیوم بیش‌تری نسبت به اندام‌های هوایی داشت و در بالاترین سطح کادمیوم خاک (100 میلی‌گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک) غلظت کادمیوم ریشه در کلم برگ 28 برابر، در کلم بروکلی 12 برابر و در کلم زینتی 4 برابر غلظت کادمیوم برگ بود. بیش‌ترین مقدار کادمیوم جذب شده متعلق به کلم برگ (1.45 میلی‌گرم در گلدان) بود و کلم بروکلی (0.79 میلی‌گرم در گلدان) و کلم زینتی (0.35 میلی‌گرم در گلدان) به ترتیب در مکان‌های بعدی قرار گرفتند. در هر سه رقم کلم بیش‌ترین مقدار جذب کادمیوم در سطح 100 میلی‌گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک و کم‌ترین مقدار جذب کادمیوم در تیمار شاهد (بدون کادمیوم) اندازه‌گیری گردید. فاکتور انتقال برای هر سه رقم کلم کم‌تر از یک و فاکتور تجمع زیستی بیش‌تر از یک بود. بر اساس یافته‌های این پژوهش می‌توان گفت هر سه رقم کلم برگ، کلم بروکلی و کلم زینتی جزء گیاهان اجتناب کننده عنصر کادمیوم طبقه‌بندی می‌شوند.