بررسی توانایی جذب و انتقال سرب در سه رقم کلم

به منظور بررسی توانایی جذب و انتقال سرب در سه رقم کلم یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در شرایط گلخانه به اجرا درآمد. تیمارها شامل شش سطح آلودگی خاک به سرب (صفر، 50، 100، 150، 300 و 400 میلی‌گرم سرب بر کیلوگرم خاک از منبع نیترات سرب ([pb(no3)2] و سه رقم کلم (brassica oleracea var. acephala l., brassica oleracea var. italica l. & brassica oleracea var. capitata l.) بودند که در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که تیمارها اثر معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد (p<0/01) بر عملکرد تر و خشک، سطح برگ و شاخص کلروفیل برگ هر سه رقم کلم داشتند. با افزایش غلظت سرب خاک، انباشت سرب در ریشه، ساقه و سر کلم در رقم‌های مختلف به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. در کلم زینتی و کلم بروکلی انباشت سرب در ریشه>ساقه>سر کلم بود در حالی‌که در کلم برگ انباشت در سر کلم>ساقه>ریشه بود. بیش‌ترین مقدار سرب جذب شده متعلق به کلم برگ (2.64 میلی‌گرم در گلدان) بود و کلم بروکلی (1.85 میلی‌گرم در گلدان) و کلم زینتی (0.86 میلی‌گرم در گلدان) به ترتیب در مقام‌های بعدی قرار گرفتند. فاکتور انتقال برای رقم‌های کلم زینتی و کلم بروکلی کم‌تر از یک و برای رقم کلم برگ بیش‌تر از یک بود اما فاکتور تجمع زیستی برای هر سه رقم کلم (زینتی، بروکلی و برگ) کم‌تر از یک بود. بر اساس استاندارد (fao/who) مشاهده ‌شد که کم‌ترین و بیش‌ترین غلظت سرب در هر سه رقم مورد مطالعه بیش‌تر از مقدار مجاز آن است. لذا با در نظر گرفتن این موضوع برای کاهش احتمال انتقال سرب به زنجیره غذایی لازم است در صورت کشت ارقام کلم بروکلی و کلم برگ در زمین‌های آلوده به فلزات سنگین قبل از عرضه این محصولات به بازار، غلظت این فلزات در بخش خوراکی آن‌ها اندازه‌گیری شود.