بررسی تاثیر درصد گچ وشیب هیدرولیکی بر میزان انحلال پذیری خاکهای رسی گچی

وجود ذرات گچ در بافت خاک مشکلات عدیده‌ای را برای خاک در کاربری‌های مختلف از جمله کشاورزی و پروژه‌های عمرانی ایجاد می‌کند. قابلیت انحلال ذرات گچ موجب می‌شود تا در اثر تماس با آب، به تدریج حل شده و همراه با جریان آب از محیط خارج شود. این پدیده باعث می‌شود سازه‌های بنا شده بر روی این خاک‌ها به مرور در اثر انحلال گچ و افزایش تخلل خاک و نهایتاً نشست بستر دچار تخریب‌های کلی گردیده و هزینه‌های هنگفتی به پروژه در مرحله بهره‌برداری از آن تحمیل نماید. در این پژوهش اثر دو عامل درصد گچ و شیب هیدرولیکی در میزان انحلال گچ در خاک‌های رسی مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است. بدین منظور ابتدا نمونه‌های خاک گچی بطور مصنوعی و با افزودن مقادیر مختلفی از سنگ گچ طبیعی شامل 0، 5، 10، 20 و 30 درصد وزنی به یک خاک با بافت رسی تهیه و سپس هر یک از نمونه‌های گچی تحت شیب‌های هیدرولیکی مختلف شامل 5/0، 1، 2، 5 و10، مورد آزمایش‌های آبشویی قرار گرفتند. نتایج آزمایش‌های انجام شده نشان دادند با افزایش درصد گچ میزان انحلال آن در خاک نیز افزایش می‌یابد. همچنین شدت آبشویی یعنی نسبت مقدار گچ خارج شده از خاک به مقدار گچ اولیه موجود در خاک، با افزایش درصد گچ خاک کاهش می‌یابد. علاوه بر این افزایش شیب هیدرولیکی سرعت خروج آب و در نتیجه مقدار آب خارج شده از محیط خاک گچی در مدت زمان معین افزایش یافته و میزان گچ بیشتری نیز از محیط خارج می‌گردد.

Investigating the effect of Gypsum content and Hydraulic gradient on solubility Gypsum clay soils

Presence of gypsum particles in soil may cause many problems in different application, including agricultural and construction. Solubility causes the gypsum particles on contact with water, gradually dissolved with water flow out of the environment. The structures built on these soils can be damaged due to solution of gypsum particles existing in the soil and collapsing of the bed. In this research the effects of two factors including; gypsum content and hydraulic gradient were studied on solubility of gypsum clay soils. For that, samples of gypsum soils were provided artificially by adding various rates of natural gypsum including 0, 5, 10, 20 and 30 percent by weight of clay soil was prepared. Then each of gypsum soils were leached under five hydraulic gradients levels including; 0.5, 1, 2, 5 and 10. The results of the tests indicated that the rate of Gypsum in the soil has direct effect on the rate of soluble in a way that by increasing percent of Gypsum the rate of solubility was increased .Also the rate of leaching including the rate of derived Gypsum from soil to primary rate of Gypsum is decreased by increasing the rate of Gypsum. In addition, by increasing hydraulic gradient, the speed and volume of drained water through the soil were increased in a specified time and thereby more gypsum particles washed out through the soil.