تعیین رتبه ی کارایی محصولات زراعی آبی در بخش کشاورزی ایران

در بخش کشاورزی معمولاً از شاخص هایی چون عملکرد و تولید برای ارزیابی و رتبه بندی مناطق و محصولات مختلف استفاده می شود ولی استفاده از این شاخص ها ازآنجاکه تمام ابعاد هزینه ای و تولیدی را در نظر نمی گیرند؛ می تواند در برنامه ریزی های کشاورزی ایجاد خطا نماید. به‌منظور رفع این موضوع پژوهش پیش رو با استفاده از الگوهای تحلیل پوششی داده ها شامل الگوی پایه، کارایی متقاطع، اَبَر کارایی و اعداد صحیح به رتبه بندی 27 محصول زراعی آبی در بخش کشاورزی ایران پرداخته است. داده های مورد نیاز از آمارنامه های وزارت جهاد کشاورزی برای سال زراعی 91-1390 تهیه‌شده و دربرگیرنده ی اطلاعات مربوط به بذر، کودهای حیوانی و شیمیایی، سموم، نیروی کار و آب می باشد. در طرف ستانده نیز از سود ناخالص و عملکرد به عنوان شاخص هایی برای سودآوری و تولید استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان داد که اگر هدف در زراعت آبی، افزایش سودآوری است در آن صورت کشت سبزیجات، محصولات صنعتی، محصولات جالیزی، حبوبات، نباتات علوفه ای و غلات به ترتیب در اولویت کشت قرار داشته ولی چنانچه هدف افزایش تولید کل می باشد در آن صورت اولویت باید به ترتیب به نباتات علوفه ای، سبزیجات، محصولات صنعتی، محصولات جالیزی، غلات و حبوبات داده شود. یافته ی مشترک روش های مختلف مورد استفاده، شناسایی وضعیت مناسب برای محصولات با مصرف آب بالا، سویا تابستانه نسبت به سویا بهاره و برنج دانه کوتاه نسبت به سایر انواع برنج در رتبه بندی ها بود.