بررسی بازدهی نسبت به مقیاس در مزارع تولید‌کننده جو دیم در ایران

یکی از ابزارهای مفید برای برنامه ریزی و سیاست‌گذاری در سطح محصولات کشاورزی آگاهی از ساختار تکنولوژی حاکم بر تولید و ویژگی‌های آن است. در این راستا، هدف مطالعه حاضر تعیین برخی از پارامترهای تعیین کننده ساختار تکنولوژی تولید، از جمله بازدهی نسبت به مقیاس، کشش های جانشینی بین نهاده ها و کشش تقاضای نهاده ها برای محصول جو دیم است. قبل از برآورد این پارامترها، شرایط جمع سازی سازگار مزارع تولیدکننده جو دیم در استان های مختلف کشور با استفاده از نظریه مقیاس گذاری میانگین بررسی شد؛ سپس تابع هزینه ترانسلوگ به همراه معادلات سهم هزینه نهاده‌ها با استفاده از روش رگرسیونهای به‌ظاهر نامرتبط تکراری و با به‌کارگیری داده های مقطعی سال زراعی 1385-86 برآورد شد که وزارت جهاد کشاورزی از طریق پرسشنامه از 1641 بهره بردار از استان‌های سراسر کشور جمع آوری کرده‌بود، نتایج مطالعه بیانگر آن است که در مزارع تولیدکننده جو دیم صرفه های ناشی از مقیاس وجود دارد. مقدار عددی کشش مقیاس به‌ازای میانگین داده ها 52/1 محاسبه شد؛ به این معنی که با افزایش اندازه مزارع تولیدکننده جو دیم هزینه‌های تولید کاهش می‌یابد. برآورد کشش‌های خودقیمتی تقاضای نهاده ها نشان دهنده کشش اندک تقاضا برای تمام نهاده‌هاست که حاکی از انعطاف ناپذیری تولیدکنندگان در مقابل افزایش قیمت نهاده‌هاست.