بررسی روش‌ها و تکنیک های ترویجی تاثیرگذار بر دانش، نگرش و مهارت بهره‌برداران، درباره مدیریت پایدار منابع طبیعی ( مطالعه موردی استان خراسان جنوبی )

تحقیق حاضر با هدف شناخت روش‌ها و تکنیک‌های ترویجی تاثیرگذار بر دانش، نگرش و مهارت بهره‌برداران درباره مدیریت پایدار منابع طبیعی در استان خراسان جنوبی صورت پذیرفته است. در این پژوهش، منظور از مدیریت پایدار منابع طبیعی تلاش برای جلوگیری از تبدیل منابع طبیعی تجدید شونده به اراضی کشاورزی، جلوگیری از برداشت بیش از ظرفیت رویش منابع طبیعی، تولید نهال، نهال‌کاری و بذر‌کاری و عملیات گود‌برداری و سله‌شکنی، رعایت مقررات بهره‌برداری از منابع طبیعی و جمع‌آوری فرآورده‌های جنگلی و مرتعی است. رویکرد پژوهش توصیفی– همبستگی است. جامعه آماری تحقیق شامل 54330 خانوار بود که در عرصه منابع طبیعی خراسان جنوبی فعال بودند. با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای چند مرحله‌ای با انتساب متناسب از بین آن‌ها تعداد 287 بهره‌بردار انتخاب و بررسی شدند. داده‌ها از این افراد به وسیله پرسشنامه گردآوری شد و به وسیله نرم افزار spss 11.5 در دو بخش توصیفی و استنباطی تجزیه وتحلیل شد. روایی ابزار اندازه‌گیری با نظر متخصصان منابع طبیعی و صاحب‌نظران ترویج و آموزش کشاورزی تایید شد؛ قابلیت اعتماد ابزار اندازه‌گیری نیز از طریق آزمون مقدماتی (30 نفر از بهره‌برداران) و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای بخش‌های نگرش و مدیریت پایدار منابع طبیعی (81/0=a) تایید شد. نتایج یافته‌های توصیفی نشان می‌دهد که دانش کلی پاسخگویان درباره مدیریت پایدار منابع طبیعی با میانگین 49/22 و انحراف معیار 9/8 در حد «متوسط» قرار دارد. نگرش کلی آن‌ها درباره شیوه‌های مدیریت پایدار منابع طبیعی با میانگین 93/55 و انحراف معیار 62/10 در حد «به نسبت مثبت» قرار دارد، در مورد مهارت بهره‌برداران یافته‌ها حکایت از آن دارد که مهارت کلی2/43 درصد (124 نفر) درباره مدیریت پایدار منابع طبیعی در سطح «متوسط» قرار دارد. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی بیانگر آن است که بین متغیرهای میزان تحصیلات، سابقه شرکت در دوره‌های آموزشی، مشاوره با متخصصان موضوعی، آموزش‌های عملی و متغیر دانش فنی بهره‌برداران درباره مدیریت پایدار منابع طبیعی با 99 درصد اطمینان رابطه معنی‌داری وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که متغیرهای پیش‌بین به ترتیب 67 درصد، 65 درصد و 58 درصد از تغییرات واریانس متغیرهای وابسته دانش فنی، نگرش و مهارت بهره‌برداران منابع طبیعی درباره مدیریت پایدار منابع طبیعی را بیان می‌کنند.