بررسی اثر ساختار بازار وارداتی شرکای تجاری ایران بر صادرات پسته: کاربردالگوی جاذبه

ارزیابی ساختار بازار وارداتی کشورهای واردکننده یکی از رویکردهای تعیین درجه رقابت‌پذیری صادرکنندگان در بازارهای هدف است. با وجود پیشینه مطالعات گسترده در حوزه ساختار بازار تاکنون در ایران مطالعه‌ای جهت بررسی نقش ساختار بازار وارداتی شرکای تجاری بر صادرات محصولات کشاورزی انجام نشده است. با توجه به اهمیت صادراتی پسته برای ایران، هدف این پژوهش بررسی اثر ساختار بازار وارداتی شرکای تجاری بر صادرات پسته ایران است. به‌منظور دستیابی به هدف، اثر ساختار بازار وارداتی شرکای تجاری بر صادرات پسته ایران که بیش از 90 درصد صادرات ایران را به خود اختصاص داده‌اند، در دوره زمانی 2016-2001 با استفاده از الگوی جاذبه و داده‌های تابلویی متوازن مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس نتایج، افزایش نسبت تمرکز کشورهای واردکننده اثری مثبت و معنی‌داری بر صادرات پسته ایران داشته است. به‌عبارت دیگر، کاهش رقابت در بازار وارداتی کشورهای هدف موجب افزایش صادرات پسته ایران می‌شود. در حالی‌که افزایش رقابت در بازارها اثری منفی بر صادرات ایران دارد. لذا، پیشنهاد می‌شود مولفه‌های اثرگذار بر صادرات پسته ایران در بازارهای هدف با ساختار رقابتی بررسی و تحلیل شوند و مصرف‌کنندگان این بازارها جهت اتخاذ برنامه‌های بازاریابی هدفمند خوشه‌بندی شوند.

investigating the effect of import market structure of iran’s trading partners on pistachio exports: application of gravity model

assessing the import market structure of importers is one of the approaches to determine exporting competitiveness degree in target markets. despite the extensive background of studies in the field of market structure, but so far, no study has looked at the role of the import market structure of partners on agricultural exports in iran. so, given the importance of pistachio export for iran, this paper aims to investigate the effect of import market structure of partners on iran’s pistachio export. for this aim, the effect of import market structure of partners on iran’s exports of pistachios, which accounted for more than 90% of iran’s exports, was evaluated over the period 2001-2016 using the gravity model and balanced panel data. according to the results, increase in concentration ratio of partners had a significantly positive effect on iran’s pistachio exports. in other words, the reduction of competition in import market of target countries leads to increase in iran’s pistachio exports, while increased competition in the markets has a negative impact on iran’s exports. so, it is suggested that the factors influencing iran’s pistachios exports in target markets with competitive structure should be explored and consumers of these countries should be categorized in order to provide appropriate marketing plans.