ارزیابی اثرات محرک‌های سیستم غذایی پایدار بر ناامنی غذایی در خانوارهای روستایی استان آذربایجان غربی

چالش‌هایی نظیر تغییرات آب و‌ هوایی، رکود اقتصادی، شهرنشینی، جهانی‌شدن و کمیابی و محدودیت در منابع طبیعی، سیستم‌های غذایی را تحت ‌فشار قرار داده و ناامنی غذایی را به یکی از مسائل مهم روز دنیا تبدیل نموده است که به‌طورجدی باید مورد توجه قرار گیرد. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر شکل‌گیری ناامنی غذایی خانوارهای روستایی در قالب رهیافت سیستم غذایی صورت گرفت. ابزار اصلی جهت سنجش ناامنی غذایی خانوار پرسشنامه استاندارد hfias می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش 304837 خانوار روستایی استان آذربایجان‌ غربی می‌باشد. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 482 خانوار به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای چندمرحله‌ای به‌عنوان حجم نمونه آماری انتخاب شدند. نتایج نشان داد که 17% از خانوارهای روستایی در گروه امن غذایی و 83% از خانوارها درجات مختلفی از ناامنی غذایی (خفیف، متوسط و شدید) را تجربه نموده‌اند. بر اساس نتایج، بین ناامنی غذایی خانوار با متغیرهای سن سرپرست خانوار، بعد خانوار، میزان تحصیلات و میانگین درآمد سالانه ارتباط معنی‌داری وجود دارد. جهت سنجش محرک‌های تاثیرگذار سیستم غذایی بر وضعیت ناامنی غذایی خانوار از روش تحلیل حداقل مربعات جزئی (pls) استفاده شد. دیگر نتایج نشان داد که در مجموع محرک‌های سیستم غذایی تبیین‌کننده 65.5% از تغییرات ناامنی غذایی می‌باشند. با توجه به پتانسیل منطقه مورد مطالعه در بخش تولیدات کشاورزی، بهبود و ارتقا امکانات زیرساختی و حمل‌ونقلی در بخش محرک‌های فناوری و زیرساختی و همچنین کاهش عوامل بی‌ثباتی و ناپایداری در دسترسی به غذا شامل نوسانات عرضه و قیمت مواد غذایی در بخش محرک‌های سیاسی و اقتصادی به‌منظور کاهش میزان ناامنی غذایی در میان خانوارهای منطقه مورد مطالعه، پیشنهاد می‌گردد.

evaluating the effects of sustainable food system drivers on food insecurity in rural households of west azerbaijan province

challenges such as climate change, economic recession, urbanization, globalization and the scarcity and limitation of natural resources have put pressure on food systems and have turned food insecurity into one of the most important issues of the world today, which must be seriously considered. therefore, the present study was conducted with the aim of investigating the factors influencing the formation of food insecurity in rural households in the form of a food system approach. the main tool for measuring household food insecurity is the hfias standard questionnaire. the statistical population of this research is 304837 rural households of west azerbaijan province. using cochran’s formula, 482 households were selected by multi-stage cluster sampling as the statistical sample size. the results showed that 17% of rural households were in the food safe group and 83% of households experienced different degrees of food insecurity (mild, moderate and severe). background variables of household head age, household size; education level and average annual income had a significant relationship with household food insecurity. the partial least squares analysis (pls) method was used to measure the impact of food system stimuli on household food insecurity. the results showed that in total, food system stimuli explain 65.5% of food insecurity changes. considering the potential of the study area in the field of agricultural production, improving and upgrading infrastructure and transportation facilities in the field of technology and infrastructure, as well as reducing instability and instability in food access, including supply fluctuations and food prices in the political-economic stimulus sector are suggested in order to reduce food insecurity among households in the study area.