تحلیل آماری-فضایی تغییرات عملکرد برنج، گندم و جو در سواحل جنوبی خزر

شرایط آب وهوایی و منطقه ای، توان های محیطی مناسبی برای توسعه کشاورزی به ویژه در استان های حاشیه دریای خزر فراهم کرده است. هدف پژوهش شناخت اثر متغیرهای اقلیمی با تحلیل فضایی میزان عملکرد و قابلیت کشت غلات در سواحل جنوبی دریای خزر است. پس با استفاده از توابع مهم آمار فضایی شامل شاخص موران و تحلیل لکه های داغ، الگوهای مکانی عملکرد برنج، گندم و جو در سواحل جنوبی دریای خزر در دوره آماری 1379-1395 واکاوی شد. براساس نتایج حاصل از تحلیل شاخص موران مشخص شد که عملکرد برنج، گندم و جو در طول دوره آماری مورد مطالعه دارای ضریب مثبت و نزدیک به یک هستند که گویای خوشه ای بودن توزیع فضایی عملکرد محصولات مورد تحلیل است. همچنین، براساس نتایج شاخص موران محلی و تحلیل لکه های داغ، مقادیر با خود همبستگی فضایی مثبت عملکرد برنج عمدتاً در استان مازندران و مقادیر با خود همبستگی فضایی مثبت عملکرد گندم در بخش های جنوبی استان گلستان و بخش های محدودی از استان مازندران مشاهده شد. برای عملکرد جو بیشترین نواحی با خود همبستگی فضایی مثبت (لکه های داغ عملکرد) عمدتاً در سطوح اطمینان مختلف محدود به شهرستان های بابلسر و جویبار واقع در استان مازندران در سطح اطمینان 99 درصد، بابل در سطح اطمینان 95 درصد و شهرستان علی آباد استان گلستان در سطح اطمینان 90 درصد بود. مقادیر با ارزش پایین عملکرد گندم و جو عمدتاً در بخش های شرقی و غربی استان گیلان در سطوح اطمینان 99، 95 و 90 درصد محاسبه شد.

spatial-statistical analysis of rice, wheat and barley variability in the southern coast of the caspian sea

climatic and regional conditions have provided a good environment for agricultural development, especially in the caspian sea provinces. the purpose of this study is to identify the effect of climate variables on spatial analysis of grain yield and grain cultivation capability in the southern coast of the caspian sea. then, using important functions of spatial statistics including moron index and hot spots analysis of spatial patterns of rice, wheat and barley yields on the southern coast of the caspian sea during the statistical period of 2000-2016 were investigated. according to the results of moran index analysis, it was determined that the yield of rice, wheat and barley were positive and close to one in the study period, indicating the clustering of the spatial distribution of the yield of the products under study. also, based on the results of local indicators of spatial association and the analysis of hot spots, high value values or positive spatial correlation of rice yield were mainly found in mazandaran province and high values or positive spatial correlation of wheat yield in southern parts of golestan province and limited parts from mazandaran province. for yield of barley, the most areas with high positive spontaneous autocorrelation (hot spots) are mainly confined to babolsar and joybar cities of mazandaran province at confidence level of 99%, babol in 95% confidence level and aliabad city located in golestan province at a confidence level of 90%. low value of wheat and barley yields were found in the eastern and western parts of gilan province at 99, 95 and 90 percent confidence levels.