تحلیل محدودیت‌های نهادی در مدیریت منابع آب زیرزمینی شهرستان الشتر، استان لرستان

در استان لرستان، بحران آب‌های زیرزمینی به یک مشکل اساسی تبدیل شده است. در این میان شهرستان الشتر یکی از شهرستان‌های متاثر از این بحران است. درحالیکه، دلایل مختلفی برای بحران آب‌های زیرزمینی در این شهرستان وجود دارد، یکی از چالش‌های فراروی مدیریت منابع آب زیرزمینی این شهرستان، ناشی از ضعف نهادی و سازماندهی می‌باشد. از این رو، مطالعه حاضر، محدودیت‌های نهادی در مدیریت منابع آب زیرزمینی را با استفاده از رویکرد نظریه داده بنیان بررسی نموده است. مشارکت کنندگان 24 نفر از مطلعان کلیدی دخیل در مدیریت منابع آب زیرزمینی شهرستان الشتر بودند که از طریق رویکرد نمونه‌گیری هدفمند و با استفاده از تکنیک گلوله برفی انتخاب شدند. بدین ترتیب، مشارکت کنندگان تحت مصاحبه عمیق قرار گرفتند و مصاحبه‌ها برای تحلیل کیفی بر اساس نظریه داده بنیان ثبت و رونویسی شدند. نتیجه‌ی حاصل از کدگذاری باز داده‌های گردآوری شده، استخراج 170 مفهوم و 43 زیرمقوله بود که بر اساس مدل پارادایم، مقوله‌ی مرکزی شناسایی شده در این پژوهش، ضعف ساختی کارکردی نهادی بود که بقیه مقوله‌ها در رابطه‌ی با آن معنا پیدا کردند. یافته‌ها نشان داد، مهم‌ترین شرایط زمینه‌ساز وقوع پدیده، مقوله‌های ضعف بنیه مالی کشاورزان، وجود عناصر فرهنگی بازدارنده‌ی کشاورزان در مدیریت منابع آب زیرزمینی و سنتی بودن کشاورزی بودند. نتایج تحقیق در مورد شرایط علی موثر بر وقوع پدیده یاد شده نشان از برداشت غیراصولی و بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی و ضعف نظام پایش و کنترل به عنوان مهم‌ترین علت‌ها دارند. در این مطالعه، تغییر اقلیم و ضعف عملکردی نهادهای ثانویه متولی مدیریت منابع آب، از جمله مهم‌ترین شرایط مداخله‌گر می‌باشند که منجر به تشدید وقوع پدیده شده‌اند. مهم‌ترین استراتژی نهادها به منظور غلبه بر پدیده، زیرمقوله‌های کنترل و مهندسی آب و مشارکت کشاورزان بودند. کاربرد استراتژی‌های کنش/واکنش توسط نهادها، دارای پیامدهای مثبت و منفی بوده است که مهم‌ترین پیامد مثبت آن، بهبود وضعیت کشاورزی کشاورزان و مهم‌ترین پیامدهای منفی آن، تخریب منابع طبیعی، بروز معضلات اقتصادی و بروز معضلات اجتماعی بودند.

analysis of institutional constraints to groundwater resources management in aleshtar township of lorestan province

groundwater crisis has become a major problem in lorestan province. meanwhile, aleshtar township is one of the cities affected by this crisis. while there are several reasons for the underlying groundwater crisis in the township, one of the most important challenges facing this township can be due to the institutional constraints by stakeholders involved in groundwater resources management. thus, this study describes institutional constraints to groundwater resource management in aleshtar using grounded theory approach. participants were 24 key informants involved in the groundwater resources management in aleshtar township that to select the samples, targeted sampling approach using snowball sampling technique was used. thus, participants were interviewed in-depth and interviews were recorded and transcribed for qualitative analysis. in the present study, the result of open coding was the extraction of 170 concepts and 43 sub-categories. based on the paradigm model, the core category identified in this research was “institutional structural and functional weakness” which found to be related to other categories of meanings. the result show that, the most important context conditions the occurrence of the phenomenon were “farmers weak financial vigor”, “cultural elements as barriers to groundwater resources management” and “traditional agriculture”. the results of research on the causal conditions affecting the occurrence of this phenomenon indicate “irregular and excessive harvesting of groundwater resources” and “weak control and monitoring” as the most important causes. in this study, “climate change” and poor performance of secondary institutions involved in groundwater resources management were among the most important intervening condition that have led to the intensification of the phenomenon. the most important action/interaction strategies of institutions to overcome the phenomenon were the sub-categories of “implementing water engineering and control” and “farmers participation”. finally, implementing action/interaction strategies can have both positive and negative consequences. the most important positive consequences was “improvements to farming”. however, the most important negative consequences included “destruction of natural resources” and “occurrence of economic problems” and “occurrence of social problems”.