تعیین کننده های تمایل به مهاجرت خانوارهای روستایی حوضه آبریز دریاچه ارومیه

خشکسالی به عنوان یک شوک طبیعی به‌صورت بالقوه می تواند معیشت و رفاه خانوارهای روستایی را تهدید کند و منجر به مهاجرت آنها شود. علاوه بر خشکسالی، تداوم خشکی احتمالی دریاچه ارومیه نیز این پدیده را تشدید خواهد کرد. ازاین‌رو، مطالعه توصیفی همبستگی حاضر با هدف کلی شناسایی عوامل موثر در تمایل به مهاجرت خانوارهای روستایی حوضه آبریز دریاچه ارومیه انجام شد. جامعه آماری کلیه خانوارهای روستایی استان های آذربایجان شرقی و غربی بودند که 495 نفر از آن ها به صورت نمونه گیری چندمرحله ای تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار تحقیق، پرسشنامه ای محقق ساخته بود که روایی آن توسط اساتید دانشگاه زنجان و پژوهشگاه مطالعات دریاچه ارومیه تایید شد و پایایی آن نیز از طریق انجام مطالعه مقدماتی و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ بزرگ‌تر از 7/0 برای شاخص‌های ترکیبی به دست آمد. نتایج تحلیل رگرسیون لجستیک نشان داد، تمایل به مهاجرت کاری مردان مهم‌ترین عامل موثر در تمایل به مهاجرت خانوارها بوده است. داشتن منزل در شهر، درک ریسک اثرات خشک شدن دریاچه بر زندگی خانوار، درصد سهم کشاورزی از درآمد خانوار از دیگر عوامل موثر بر مهاجرت خانوارها بودند. درک ریسک اثرات خشک شدن دریاچه بر زندگی خانوار، درصد سهم کشاورزی از درآمد خانوار، سطح سرمایه اجتماعی، نگرش به خشکسالی و مدیریت آن نیز از عوامل موثر بر تمایل مردان به مهاجرت کاری بود. نظر به نقش مهم کسب درآمد و اشتغال مردان خانوار، سیاست‌گزاری صحیح دولت در اشتغال‌زایی روستاییان و راه‌اندازی کسب‌وکارهای غیر کشاورزی نقش مهمی در جلوگیری از مهاجرت روستاییان منطقه خواهد داشت.

determinants of the intention of rural households in urmia lake basin to migrate

drought as a natural shock can potentially reduce the livelihood and wellbeing of rural households and encourage them to migrate from the villages. the possible drought of lake urmia along with the drought will intensify the phenomenon of migration of villagers. having a correct understanding and insight of this issue will play an important role in policy making. this descriptive and correlational study was conducted to design a model of effective factors in the migration intention of farmers in the urmia lake basin. the statistical population was all rural households in east and west azerbaijan provinces, 495 of which were selected and studied by multistage random sampling. the research instrument was a researchermade questionnaire whose validity was confirmed by experts of zanjan university and urmia lake studies research institute and its reliability was obtained by conducting a pretest and calculating cronbach’s alpha coefficient greater than 0.7 for composite indices. the results of logistic regression analysis showed that the tendency of men to work migration is the most important factor in the tendency of households to migrate. having a house in the city, understanding the risk of the lake drying up on family life, share of income from the agricultural sector were other factors affecting household migration. understanding the risk of lake drying on rural life, the percentage of income from agriculture, the amount of social capital, attitudes toward drought and its management were also factors influencing men’s willingness to migrate. given the important role of earning income and employment of men in the family, proper government policy in creating employment for villagers and starting nonagricultural businesses have an important role in preventing the migration of villagers in the region.