بررسی مولفه های موثر بر انتشار دی‌اکسید‌کربن با تاکید بر نقش مصرف انرژی: مطالعه موردی کشورهای منطقه منا

انتشار دی­اکسیدکربن یکی از مهم­ترین چالش‌های پیش روی انسان‌ها است که توجه بسیاری از محققان و سیاست‌گذاران را در سال‌های اخیر به خود معطوف داشته است. هدف پژوهش حاضر بررسی مولفه­های اثرگذار بر انتشار دی­اکسید­کربن با تاکید بر مصرف انرژی است. به­منظور دستیابی به هدف پژوهش، از الگوی اقتصادسنجی فضایی و داده­های تابلویی مربوط به انتشار دی­اکسیدکربن کشورهای منطقه منا در دوره زمانی 20152000 بهره برده شده است. نتایج گویای آن است که انتشار دی اکسید کربن در کشورهای منطقه منا اثری معنی‌دار بر کشورهای مجاور در این منطقه دارد. متغیرهای مصرف انرژی (010/0)، جهانی شدن اقتصادی (134/0)، صنعتی شدن (405/0) و شهرنشینی (042/0) اثری مثبت و معنی‌دار بر انتشار دی­ اکسید­کربن در منطقه منا دارد. افزون‌براین، مصرف انرژی اثر تقابلی مثبت و معنی‌داری با متغیرهای جهانی شدن (361/0)، صنعتی شدن (234/0) و شهرنشینی (085/0) بر انتشار دی­اکسید­کربن دارد. براساس نتایج، پیشنهاد می­شود که با رتبه­بندی ساختار تولید در صنایع مختلف داخلی، برنامه­ای جامع در جهت ارتقای ساختار تولید با فناوری­های مناسب در راستای کاهش مصرف انرژی در دستور کار قرار گیرد. از سوی ‌دیگر، ضرورت دارد سیاست‌گذاران در انتخاب راهکارهای سیاستی، تنها به منافع اقتصادی ملی توجه نکرده و منافع محیط‌زیستی ملی و منطقه‌ای را با توجه به تفاوت­های اقتصادی و صنعتی هر کشور در نظر گیرند.

Investigating The Factors Affecting Carbon Dioxide Emission With Emphasis on The Role of Energy Consumption: A Case Study of MENA Region Countries

Carbon dioxide emission is one of important challenges facing humanity, which has attracted the attention of many researchers and policymakers in recent years. The purpose of this study is investigating the factors influencing carbon dioxide emission. For achieving the purpose of paper spatial econometrics model and panel data of MENA countries are used over the period of 20002015. The results indicate that carbon dioxide emission in the MENA region countries have significant effect on surrounding countries. Also, the variables of energy consumption (0.01), economic globalization (0.134), industrialization (0.405) and urbanization (0.042) have positive and significant effect on carbon dioxide emission in the MENA region. The interaction among energy consumption and globalization (0.361), energy consumption and, industrialization (0.234) and urbanization (0.085) have a positive and significant effect on carbon dioxide emission. According to the results of this study, it is necessary that policymakers should not only focus on the national economic benefits but also consider the national and regional environmental benefits in policy making.