بررسی روابط متقابل مولفه‌های کشاورزی اقلیم هوشمند با استفاده از تکنیکdematel

تغییر اقلیم یکی از بزرگترین چالش های پیش روی بشر در قرن حاضر است که ادامه آن تهدید بزرگی برای آینده بشری و محیط زیست خواهد بود. کشاورزی به علت وابستگی زیاد به شرایط اقلیمی، بیش از سایر بخش ها در معرض خطرهای تغییرات اقلیمی قرار دارد و از آن جا که کشورهای در حال توسعه به شدت به کشاورزی وابسته اند، تاثیر تغییراقلیم بر تولیدات این کشورها مخاطرات جدی را  به همراه خواهد داشت. بهبود امنیت غذایی همزمان با کنترل تغییر اقلیم و حفظ اکوسیستم های حیاتی، نیازمند گذار به سوی سامانه های پربازده تر تولید محصولات کشاورزی می باشد که نهاده ها را به شکلی کاراتر مصرف کنند، نوسان کمی دارند، دارای پایداری بیشتری در تولیدات هستند و در مقابل تغییرات ناگهانی و بلندمدت اقلیم انعطاف بیشتری از خود نشان دهند. سازمان خواروبار جهانی الگویی را موسوم به کشاورزی اقلیم هوشمند به عنوان یک نظام کشاورزی تاب آور و مولد جهت مدیریت بهتر منابع در شرایط تغییر اقلیم معرفی کرده است. این الگو سه اصل ایجاد ظرفیت تاب آوری و سازگاری با شرایط تغییر اقلیم، افزایش پایدار بهره وری و درآمد در بخش کشاورزی و کاهش یا حذف انتشار گازهای گلخانه ای در صورت امکان را مدنظر قرار می دهد. هدف از این پژوهش شناسایی و استخراج روابط متقابل (تاثیرگذار یا تاثیرپذیر، روابط علی و معلولی) مولفه های کشاورزی اقلیم هوشمند و میزان تعامل آن ها با این نظام کشاورزی است. پژوهش از نوع کاربردی و روش پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش خبرگان و اساتید توسعه کشاورزی، ترویج و آموزش کشاورزی، اقلیم و  خاکشناسی دانشگاه تهران بودند  که 15 نفر از آن ها از طریق نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه می باشد که روایی (ظاهری و محتوایی) آن بر اساس نظر اساتید دانشگاه تهران تایید گردید. در این تحقیق برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار excel و تکنیک دیمتل استفاده گردیده است. روش دیمتل از روش های تصمیم گیری چند معیاره بر اساس مقایسه های زوجی است.  از یافته های این تحقیق، دو مدل روابط کلی بین مولفه ها و مدل روابط بین زیرمولفه ها استخراج گردید. با توجه به نتایج تحقیق اثرگذارترین متغیر در بین مولفه های اصلی کشاورزی اقلیم هوشمند، افزایش سازگاری با شدت اثر 34/0 و اثرپذیرترین متغیر، پایداری درآمد با شدت اثر 44/0 می باشد و همچنین کشاورزی اقلیم هوشمند با ضریب 18/11 بیشترین تعامل (هم اثر می گذارد و هم اثر می پذیرد) و پایداری درآمد با ضریب 63/8 کمترین تعامل را با سایر مولفه ها و خود نظام کشاورزی دارد. نتایج حاکی از این است که در بین زیرمولفه های اصلی کشاورزی اقلیم هوشمند اثرگذارترین متغیر، بهبود مدیریت آب با شدت اثر 59/0 و اثرپذیرترین متغیر، حفظ کاربری اراضی با شدت اثر 53/0 می باشد و از لحاظ تعامل، کشاورزی اقلیم هوشمند با ضریب 14/3 بیشترین و بیمه محصولات کشاورزی با ضریب 55/0 کمترین تعامل را با سایر زیرمولفه ها و خود نظام کشاورزی دارد. در انتها با توجه به نتایج و یافته‏های حاصل از تحقیق، پیشنهادهای لازم در قالب سه بخش افزایش سازگاری، پایداری درآمد و کاهش گاز گلخانه ای بیان شده است.

Investigating the Mutual Correlations between Components of ClimateSmart Agriculture, Using DEMATEL Technique

Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) has introduced climatesmart agriculture as a resistant and productive agriculture for better management of resources. This study aimed to recognition and obtaining the affecting or undergoing (cause and effect, and mutual relationship) components of climatesmart agriculture. DEMATEL technique was employed to identify and extract the Mutual relationships (effective or influential, causal and causal relationships) of the components of the climatesmart agriculture and the extent to which they interact with this agricultural system. The research was applied to a descriptivesurvey method. The statistical population of the study was 15 experts in agricultural development, Agricultural extension and education, meteorology and soil science, University of Tehran. The research instrument was a questionnaire whose validity (its appearance and content) was confirmed by the opinion of professors of Tehran University. In this research, Excel software and DEMETLIC technique have been used to analyze the data. According to the results of the research, the most effective variable among the main components of agriculture in the climatesmart agricultural, increase in adaptability with effect intensity of 0.34 and the most effective the influence variable is, income sustainability with the effect intensity of 0.44, and also climatesmart agriculture with 11.18 highest interaction (both effect And effect sustainability) and income sustainability with a coefficient of 8.63 has the least interaction with other components and the agricultural system itself. The results indicate that among the main subcomponents of agriculture, climatesmart agricultural is the most effective variable, improvement of water management with the intensity of 0.59 and the most effective variable, maintaining land use with the intensity of 0.53, and in terms of interaction, agricultural climate with a coefficient 3.14. The highest and 0.55 percent of agricultural insurance products have the least interaction with other subspecies and the agricultural system itself.