بررسی نقش منابع آب بر توسعه سکونتگاه‌های روستایی (مورد مطالعه: شهرستان ساری)

منابع آب سطحی و زیرزمینی یکی از مسایل مهم در توسعه جوامع روستایی به شمار می‌روند. زیرا در این مناطق، منابع آب در توسعه اقتصادی و به‌ویژه فعالیت‌های کشاورزی تاثیر بسزایی دارد. در این بین، فن سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در تهیه نقشه‌های گسترده و به‌هنگام تغییرات کاربری اراضی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش وضعیت منابع آب و چالش‌های مربوط به آن در روند تغییرات محدوده سکونتگاه‌های روستایی در شهرستان ساری انجام شده است. در این پژوهش، از تصاویر ماهواره لندست 8 در سال‌های 1393، 1396 و 1398 استفاده شد و پس از انجام تصحیحات اتمسفریک، نقشه کاربری اراضی برای هر یک از سال‌ها به دست آمد. با توجه به نقشه کاربری اراضی در سال‌های 1393، 1396 و 1398 ،کاربری کشاورزی/روستایی در محدوده شهرستان ساری به ترتیب مساحتی برابر 306.25، 290.83 و 300.38 کیلومترمربع داشتند. همچنین، یافته‌ها نشان داد که با تغییرات منابع آب سطحی و زیرزمینی در سال‌های منتخب و کاهش در میزان این منابع، مساحت تحت پوشش کاربری کشاورزی/روستایی هم کاهش یافته‌اند. بنابراین، ضرورت وابستگی کمتر کشاورزان و روستاییان به منابع آبی با ایجاد و توسعه زیرساخت‌های مرتبط با دیگر فعالیت‌های کشاورزی مثل گردشگری روستایی و کشاورزی با وابستگی کم به منابع آبی پیشنهاد شده است.

Investigating The Role of Water Resources on Rural Settlements Development (Case: Sari County)

Surface and groundwater resources are of the most important issues in the development of rural communities. Because in these areas, water resources have a significant impact on economic development, especially agricultural activities. Meanwhile remote sensing technology and geographic information system (GIS) are used to prepare extensive and ontime land use maps. The aim of this study was to study the role of water resources and these challenges on the trend of changes in rural settlements and in in Sari County. In order to apply the remote sensing technology in this research, Landsat 8 satellite images were used in 2014, 2017 and 2019 then the radiometric calibration were done and land use map was obtained for each of the years. According to the land use map in 2014, 2017 and 2019, agricultural rural land use in Sari County was 306.25, 290.83 and 300.38 square kilometers, respectively. Also, the results showed that surface and groundwater resources changes in selected years and the reduction of these resources have reduced the agricultural rural land use areas. Therefore, the nnecessity for less dependence of farmers and rural community on water resources with the creation and development of infrastructure related to other agricultural activities such as rural tourism and agro tourism with low dependence on water resources has been proposed.