سناریوهای دهه آینده نظام اقتصاد تعاونی‌های کشور

بخش تعاونی به دلایلی از جمله سازگاری بیشتر آن با نظام مردم سالاری دینی و دور بودن از معیارهای نظام‌ اقتصاد سرمایه‏داری، به‌ویژه پس از انقلاب اسلامی بیشتر مورد توجه فعالان اقتصادی قرار گرفت و در ادامه نیز برای تثبیت و استحکام آن تلاش‌های زیادی انجام شده است. هدف اصلی این تحقیق، تدوین سناریوهای آینده نظام اقتصاد تعاونی‌های کشور است. در تحقیق حاضر، از روش سناریونویسی استفاده شده است. گردآوری اطلاعات از طریق بررسی اسناد و مقالات موجود و نیز مصاحبه با 18 نفر از خبرگان، اساتید و صاحب‌نظران بخش تعاونی که بر موضوع اقتصاد تعاونی‌ها اشراف دارند، انجام‌ شده است. با توجه به شرایط اقتصاد ملی ‌که در حال حاضر بیشتر دولتی است، کلیدی‌ترین عدم‌قطعیت‌های شناسایی شده در تحقیق، حمایت یا عدم حمایت حاکمیت و استقبال یا عدم استقبال مردم از اقتصاد تعاونی است. با توجه به دوسویه بودن عدم قطعیت های به دست آمده، در مجموع چهار سناریو متصور است. سناریوی اول، مطلوب‌ترین سناریو برای اقتصاد تعاونی در دهه ‌آینده‌است و اوج‌ گیری تعاونی‌ نام‌گذاری شده‌است. در سناریوی دوم، عدم‌استقبال مردم که ‌اصلی‌ترین عامل عدم رشد و بالندگی تعاون می‌باشد، به‌افول بطئی (فرود) تعاونی‌ها منجر خواهد شد. در سناریوی سوم، چون گرایش و استقبال مردم وجود دارد، علی‌رغم عدم بهره‌مندی از حمایت حاکمیت، تعاونی‌ها درکوتاه مدت به رشد بطئی (خیزش) خواهند رسید، اما در درازمدت شاهد افزایش سرعت رشد خواهند بود. سناریوی چهارم که ‌احتمال آن از سه سناریوی دیگر کمتر است، منجر به فروپاشی (سقوط) نهضت تعاونی در ایران می‌شود. در پایان، برای مدیریت عدم‌قطعیت‌ها، ابتدا، راهکارهایی کلی و سپس، راهکارهای اختصاصی برای دو عدم‌قطعیت کلیدی ارایه شده است تا نظام اقتصاد تعاونی را به چشم‌انداز مطلوب دهه آینده نزدیک کند و مانع تحقق سناریوهای نامطلوب شود.

Scenarios of the Next Decade for National Cooperatives Economy System

For a number of reasons, including more compliance with the religious democratic system and inconsistency with the criteria of the capitalistic economic system, in Islamic revolution, the cooperative sector could well receive increased attention on the part of the economic activists. Also, in the pursuit, a great effort has been made for further strength of the sector This research was an attempt to develop scenarios for the future of cooperatives economy system in Iran. To do this, scenario development method was used. The data was gathered through a review of available documents and articles as well as interviews with 18 experts with a very good command of cooperatives economy. Regarding that the national economy is currently dominated by the government, the key identified uncertainties for cooperative economy included: Whether the government supports or not and whether people embrace or not. Considering the two sided nature of the uncertainties, four scenarios could be conceived. Scenario 1 as the most desirable one to occur for cooperative economy in the next decade was metaphorically named: climb of cooperatives. In scenario 2, absence of willingness in people, as the major factor responsible for the growth of cooperatives, would result in the gradual decline or “descend of cooperatives“. Under scenario 3, in spite of absence of supports by the government, popular willingness causes cooperatives to experience a gradual growth (take off) in shortterm and an increasing trend in long term. Scenario 4 which is less likely to occur as compared to the other scenarios, would lead to the collapse (crash) of cooperatives in Iran. In order to manipulate the uncertainties for a better result, general and specific solutions were provided to bring the Cooperatives Economy System closer to the intended vision for the next decade and prevention from undesirable ones.