شناسایی مولفه‌های اثرگذار بر سهم مواد‌غذایی در مخارج خانوارهای شهری و روستایی در ایران

در مطالعه حاضر، تاثیر مصرف گروه‌های مختلف غذایی و عوامل اقتصادی و اجتماعی بر روی سهم مواد غذایی در مخارج خانوار در مناطق شهری و روستایی با استفاده از روش رگرسیون چندک پانل مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج بررسی نشان داد، اثر‌گذاری مولفه‌های اقتصادی و اجتماعی و مصرف گروه‌های غذایی در خانوار در قسمت‌های مختلف توزیع متفاوت است. متغیر‌های اقتصادی اجتماعی مانند درآمد، نرخ باسوادی و بعد خانوار بیشترین تاثیر را بر روی سهم مواد غذایی در مخارج خانوار دارند. در بین گروه‌های غذایی، در مناطق روستایی گروه‌های غلات و محصولات لبنی و در مناطق شهری گروه‌های غلات و سبزیجات تاثیری قابل توجهی بر مخارج خانوار ندارند. اما مصرف گروه‌هایی مانند روغن نباتی و گوشت در مناطق روستایی و شهری نقش موثری در افزایش سهم مواد غذایی در مخارج خانوار دارد. بر این اساس، اتخاذ سیاست‌هایی که منجر به افزایش درآمد خانوار و ثبات نسبی قیمت مواد غذایی شود می‌تواند در بهبود دسترسی اقتصادی خانوار به مواد غذایی موثر باشد. همچنین، در مناطق روستایی راهکارهایی که باعث بهبود و تداوم تولید محصولات لبنی و سبزیجات در سطح خانوار شود و در مناطق شهری ترویج مصرف سبزیجات می‌تواند بدون اثر‌گذاری قابل توجه بر مخارج مواد غذایی خانوار افزایش تنوع در رژیم غذایی و در نتیجه، بهبود امنیت غذایی را به دنبال داشته باشد.

Determining the Effective Factors of Share of Food in Houshlode Expenditure in Rural and Urban Area of Iran

In this study, the impact of different food groups’ consumption, social and economic indicator on the share of food in household expenditure in the rural and urban area of Iran investigated. For this purpose, panel quantile regression considered as the best technique. The results indicated that the impact of social and economic indicators and food groups’ consumption varies in different quantiles. Moreover, between social and economic variables, income, food price index and literacy rate considered as the most effective determinants of food expenditure in rural and urban areas. Furthermore, consumption of cereal and dairy in a rural area and cereal and vegetables in an urban area do not affect the household’s food expenditure; on the other hand, increase in consumption of meat and crop oils in rural and urban area upsurge the share of food in the household expenditure. Based on the results, the implication of policies, which lead to household income improvement and stabilized the food price can improve food availability in both rural and urban areas. Besides, the introduction of the innovative and stable method of dairy and vegetable production in a rural area and encouraging the urban household to consume more vegetables results in more diverse diet and enhance the food security and simultaneously don’t increase the share of food in household expenditure.