واکاوی چالش‏ها و راهکارهای جلب مشارکت مردمی در طرح‏های حفاظت از منابع‏طبیعی در مناطق روستایی

منابع طبیعی، موهبت ارزشمندی است که خداوند به انسان‏هایی که امروزه با بی‏توجهی از آن بهره‏مند می‏شود؛ ارزانی داشته است. مصرف صحیح و دور از اسراف این منابع خدادادی به عنوان یک وظیفه انسانی مطرح است و هر فردی به طور مستقیم و غیر مستقیم  با آن در ارتباط است. بنابراین، توجه به مشارکت مردمی در حفاظت از منابع طبیعی از اهمیت و اعتبار بالایی برخوردار است. در این راستا، این پژوهش با هدف واکاوی چالش‏ها و راهکارهای جلب مشارکت مردمی در طرح های حفاظت از منابع طبیعی در مناطق روستایی انجام شد. جامعه آمار تحقیق شامل کارشناسان میانی و ستادی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان می باشد (132=n) که با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران تعداد 105 نفر از آن‏ها با روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب برای مطالعه انتخاب شدند. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه‏ای بود که روایی آن توسط پانل متخصصان و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ تایید شد (α>0.7). تجزیه و تحلیل داده‏ها به‏وسیله نرم‏افزار spsswin18 انجام شد. نتایج به دست آمده از تحلیل عاملی حاکی از آن بود که از دیدگاه پاسخگویان، چالش‏های فراروی جلب مشارکت مردم در طرح‏های حفاظت از منابع طبیعی در چهار عامل زودبازده نبودن طرح‏هاعدم آشنایی مجریان با فنون مشارکتنبود ضوابط قانونی برای مجریان و مردم و عدم توجه به خواسته‏های مردم که به طور کلی، این چهار عامل در مجموع 65.78 درصد کل واریانس را تبیین نموده اند، قرار دارد و از دیدگاه پاسخگویان راهکار‏های جلب مشارکت مردم در طرح‏های حفاظت از منابع طبیعی در سه عامل مشورت و نظارت با کمک مردماطلاع رسانی به مردم در مورد طرح‏ها و حمایت ها و مشوق های مالی که در مجموع 69.10 درصد کل واریانس را تبیین می کنند، قرار دارند.

Analyzing the Challenges and Strategies for Public Participation in Environmental Conservation Projects in Rural Areas

Natural resources are valuable gifts that God has granted to humane who benefit from it carelessly. Proper and fair use of these resources is human task that any person directly or indirectly associated with it. Thus, considering public participation in environmental conservation is a matter of great concern. In this regard, this study aimed to examine the challenges and strategies for attracting public participation in environmental conservation projects in rural areas. A survey was conducted among intermediate managers of the department of natural resources and watershed of Zanjan province (N=132). 105 of managers were surveyed based on random sampling. The main tool of this study was questionnaire; face validity of which was approved by a panel of experts. For determining the reliability of questionnaire, Cronbaches’ alpha coefficient was calculated which for the main scale of questionnaire (α>0.7). Analysis of data was done with SPSS/windows. The results of factor analysis indicated that from respondents’ viewpoint challenges to public participation in environmental conservation projects were categorized in fourfactor including; lack of projects quick impact, lack of familiarity with the techniques of participation, the lack of legal criteria for people and government agent about participation and lack of attention to people’s demands. Totally, these four factors could explain 65.78 percent of the total variance. Furthermore, from respondents’ viewpoint strategies of public participation in environmental conservation projects were categorized in the three factors including: counseling with people and participatory monitoring, informing people about the project and financial support and incentives that totally explained 69.10 percent of total variance.