ارزیابی نقش کیفیت نهادی ایران و شرکای تجاری بر صادرات محصولات کشاورزی ایران

امروزه، نهادها و کیفیت نهادی کشورها به یکی از مهم‌ترین مباحث در ادبیات تجارت بین‌الملل تبدیل شده است که براساس یافته‌های تجربی پژوهش‌های مختلف، یکی از موانع تجاری اصلی کشورها به شمار رفته و موجب تغییر در الگوی تجاری کشورها می‌شود. از این‌رو، هدف مقاله پیش ‌رو، ارزیابی اثر کیفیت نهادی ایران و شرکای تجاری عمده آن بر صادرات بخش کشاورزی ایران است. برای دستیابی به این هدف، داده‌های صادرات کشاورزی ایران به 45 شریک تجاری عمده در دوره زمانی 2002-2014 با استفاده از الگوی جاذبه مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج، متغیرهای درآمد شرکای تجاری، موافقت‌نامه‌های تجاری و مرز مشترک اثری مثبت و معنی‌دار و متغیرهای فاصله و شباهت اقتصادی اثری منفی و معنی‌دار بر صادرات کشاورزی ایران داشته است. همچنین، کیفیت نهادی ایران و شرکای تجاری ایران به ترتیب اثر منفی و مثبت بر صادرات کشاورزی ایران داشته است. به عبارت دیگر، کیفیت نهادی پایین ایران یکی از موانع صادرات بخش کشاورزی ایران به شمار می‌رود. بنابراین، از آنجا که بهبود کیفیت نهادهای داخلی با کاهش ریسک و هزینه مبادله می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در افزایش صادرات محصولات کشاورزی داشته باشد، پیشنهاد می‌شود، به منظور بهره‌مندی بیشتر از فضای تجارت جهانی، سرمایه‌گذاری بیشتری در بهبود زیرساخت‌های نهادهای داخلی انجام پذیرد.

Assessing the Role of Institutional Quality of Iran and its Trade Partners on Iran’s Agricultural Products Exports

Nowadays, institutions and institutional quality of countries have become one of the most important issues in the international trade literature which based on the empirical findings of various studies have been considered as one of the main trade barriers in countries and have led to a change in the country’s trade model. Therefore, the purpose of this article is evaluation of the effect of Iran’s institutional quality and her major trading partners on Iranian agricultural products exports. To achieve this goal, Iran’s agricultural exports to 45 major trading partners’ data were analyzed using the gravity model over the period of 20022014. The results showed variables of trade partners GDP, trade agreements and common border have had positive and significant effects and distance and economic similarity have had negative and significant effect on Iranian agricultural exports. Also, the institutional quality of Iran and her trading partners have had negative and positive effects on agricultural exports of Iran, respectively. In other words, the low institutional quality of Iran has been recognized as one of the barriers of Iran’s agricultural exports. Therefore, since improving the quality of domestic institutions through reducing risk and transaction costs can play a decisive role in increasing agricultural exports, it is suggested that more investment be made in improving the domestic institutions infrastructures in order to be benefited by the global trade environment.