ارزیابی توان اکولوژیک کشاورزی شهرستان استهبان

ساماندهی کاربری اراضی بر اساس توان اکولوژیکی آن، نقش بسزایی در مدیریت محیط و جلوگیری از تخریب محیط زیست در راستای توسعه پایدار دارد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر مشخص کردن توان اکولوژیک کشاورزی و انتخاب مناسب ترین مکان ها برای اختصاص به این کاربری در شهرستان استهبان، واقع در استان فارس می باشد. برای سنجش دقیق توان اکولوژیک ناحیه مورد بررسی از روش توصیفی تحلیلی استفاده شد. در این تحقیق فرآیند تصمیم گیری چند معیاره با بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی نقشی بسیار کاربردی دارد. با توجه به اینکه بخشی از شهرستان استهبان دارای مناطق حفاظت شده است و از آنجایی که در این مناطق امکان کشاورزی وجود ندارد، تحلیل ها و محاسبات پژوهش حاضر بدون در نظرگیری مساحت قسمت یاد شده انجام گرفته است. نتایج نشان داد 77 درصد از مساحت اراضی شهرستان استهبان از نظر مکان گزینی کاربری ها، در وضعیت ایده آل قرار دارد و تنها 23 درصد باقیمانده از آن، تطبیق بین کاربری اراضی و توان اکولوژیکی این شهرستان را رعایت نکرده است. بر طبق نقشه توان اکولوژیک محدوده مورد مطالعه، نزدیک به 19 درصد اراضی شهرستان در طیف مناسب و بسیار مناسب از لحاظ کشاورزی هستند. همچنین، نتایج نشان داد قریب به 308 کیلومتر مربع از کاربری کشاورزی شهرستان استهبان با توان اکولوژیک آن مغایر است؛ اما این مقدار بسیار کمتر از 50 درصد می باشد و مساحت غالب شهرستان، دارای شرایط مساعدی از لحاظ محیط زیستی است. در مجموع با سیاست گذاری و توقف توسعه افقی شهر در اراضی کشاورزی پیرامون، توسعه میزان کشت و کاربری کشاورزی در جهت جنوب شرقی شهرستان، ایجاد صنایع تبدیلی وابسته به محصولات کشاورزی، ایجاد کارخانجات فرآورده های انجیری مانند مرباسازی، ایجاد تشکل های تولیدی انجیرکاران و حمایت و تقویت تشکل های موجود، برگزاری برنامه های آموزشی برای کشاورزان در زمینه مدیریت و ذخیره آب و جلوگیری از مهاجرت های بی رویه روستاییان به نواحی حاشیه ای شهرها، می توان به بهبود کشاورزی در مکان های دارای توان کمک کرد و از تخریب بیشتر این قبیل اراضی جلوگیری شود.

Evaluating the Ecological Capability of Agriculture in Estahban County

Land use planning based on its ecological capability has a significant role in environmental management and in preventing environmental degradation in the direction of sustainable development. Accordingly, the aim of the present study is to determine the ecological capability of agriculture and to select the most suitable places to allocate to this land use in Estahban county, Fars province. Descriptiveanalytical method was used to measure the ecological capability of the study area. In this research, the multicriteria decision making process has a very functional role to play by using the GIS. Due to the fact that part of the county of Estahban has protected areas and since there is no possibility of farming in these areas, the analysis and calculations of the present research have been carried out without considering the area of ​​the mentioned part. The results showed that 77 percent of the land area of ​​Estahban county is located in the ideal location for users, and only 23 percent of it remains in compliance with the land use and ecological capability of the county. According to the ecological capability of the study area, nearly 19% of the county’s land is in a suitable and very suitable agricultural area. Also, the results showed that around 308 square kilometers of agricultural land use in Estahban county is contradictory with its ecological capability, but it is much less than 50 percent, and the prevailing area of ​​the county has favorable environmental conditions. Altogether, by policymaking, stopping the horizontal development of the city in the periurban agricultural lands, extending agricultural use in the southeastern direction of the county, creation of agriculturalrelated conversion industries, establishment of factories of fig tree products such as jam making, creation of producer organizations for fig producers and support and strengthen existing organizations, hold training programs for farmers on water management and storage, and preventing unbridled migrations of villagers to the periphery of cities, can help to improve agriculture in places with capability and to prevent further degradation of such lands.