شناسایی نشانگرهای پایداری اقتصادی و اجتماعی کشاورزی خانوادگی کوچک مقیاس

ویژگی بارز بخش کشاورزی ایران، تعدد واحدهای بهره برداری خانوادگی خرد است که بیشتر به فعالیت های زراعی می پردازند. پایداری این واحدها با پایداری بخش کشاورزی و جامعه ی روستایی کشور ارتباط دارد. از آنجا که نشانگرها، ابزار اصلی سنجش پایداری و معیارهای کلیدی برای هدف گذاری، برنامه ریزی و تدوین و ارزشیابی طرح ها و پروژه های توسعه ی پایدار کشاورزی به شمار می روند؛ شناسایی نشانگرهای مناسب برای سنجش پایداری اقتصادی و اجتماعی کشاورزی خانوادگی کوچک - مقیاس ضرورت دارد. نیل به این مهم هدف کلی تحقیق حاضر می باشد. در این تحقیق که دارای ماهیت اکتشافی و ارزشیابی است از روش دلفی فازی استفاده شد. جامعه ی آماری متشکل از متخصصان دانشگاهی، موسسات تحقیقاتی و دستگاه های اجرایی کشور بودند که تعداد 15 نفر از آن ها با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب گردید. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه ی نیمه ساختارمند در دور نخست و پرسشنامه ی ساختارمند برای گردآوری داده ها در دورهای دوم و سوم بود. تبدیل عبارت های کلامی به اعداد فازی با استفاده از طیف های فازی رایج صورت پذیرفت. نتایج تحقیق نشان داد که از میان 36 نشانگر اقتصادی و 51 نشانگر اجتماعی، به ترتیب 11 و 14 نشانگر برای سنجش پایداری بهره برداری های زراعی خانوادگی کوچک مقیاس مناسب تر بوده و می توانند در پژوهش ها و نیز سیاستگذاری و برنامه ریزی مرتبط با پایداری این نظام مورد استفاده قرار گیرند.

Identification of Economic and Social Sustainability Indicators of Smallscale Family Farming

One characteristics of gricultural sector of Iran is the number of smallscale family farming, that the most important activity of these systems is production of crops. The sustainability of these sectors is related to the sustainability of agricultural sector and the rural community. Since the indicators are the main tool for measuring sustainability and key criteria for programming and evaluating of sustainable agricultural development projects, identifying appropriate indicators for measuring the economic and social sustainability of smallscale family farming is necessary. In this exploratory and evaluation study, Fuzzy Delphi Method (FDM) was used. The statistical population consisted of experts from universities, research institutes and executive agencies of the country, of which 15 experts were selected by purposeful sampling. The research tool was a semistructured questionnaire in the first round and a structured questionnaire in the second and third rounds of data collection, and the conversion of verbal phrases to fuzzy numbers was done using common fuzzy spectra. The results showed that among 36 economic indicators and 51 social indicators, respectively 11 and 14 indicators were more approperiate for measuring the sustainability of smallscale family farming. They can be used in studies, as well as policymaking and planning related this system.