تدوین و رواسازی پرسشنامه حیا و بررسی ویژگی‎های روان‎سنجی آن

حیا یکی از ویژگی‏های شخصیتی و اخلاقی است که زندگی فردی و اجتماعی انسان را تحت‌تاثیر قرار می‏دهد. هدف اصلی این پژوهش ساخت و هنجاریابی پرسشنامه حیا می‏باشد. روش پژوهش حاضر از نوع همبستگی است؛ جامعه آماری این پژوهش تمامی دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد بوده‏اند که نهایتاً 400 شرکت‎کننده در مطالعه حاضر به روش نمونه‎گیری در دسترس شرکت داده شدند. برای گردآوری داده‏ها از پرسشنامه 37 سوالی محقق‌ساختۀ حیا استفاده شد. روایی این پرسشنامه بنابر نظر متخصصان براساس شاخص روایی محتوی (cvi) و شاخص نسبی روایی محتوی (cvr) به ترتیب 0.80 و 0.65 به‏دست آمد؛ همچنین برای بررسی خصوصیات روان‏سنجی سوال‌ها از عامل‏یابی محورهای اصلی (paf) با چرخش واریماکس، تحلیل عامل اکتشافی (efa) و تاییدی (cfa)، ضریب آلفای کرانباخ استفاده شد؛ نتایج نشان داد پرسشنامه 37 سوالی تدوین‌شده برای سنجش حیا دارای هفت عامل می‏باشد که در مجموع 58.304 درصد از کل واریانس سازه حیا را تبیین می‏کند. هریک از هفت عامل زیر به ترتیب خودکنترلی (10.739)، خودارزنده‎سازی (11.126)، ایدئولوژی اخلاقی (7.892)، رفتار مطابق عرف و هنجار اجتماعی (4.687)، عفت جنسی (9.334)، کلام (5.499)، و عفت در نگاه (9.028) مقدار قابل توجهی از واریانس کل را تبیین می‏کند؛ همچنین ثبات درونی مولفه‎های حیا براساس دو شاخص آلفای کرونباخ و امگای مک دونالد بالاتر از 0.7 به‎دست‎آمده که نشان‎دهنده همسانی قابل‎قبول مولفه‎های سازه موردنظر است. ضریب آلفای کرونباخ نیز برای هریک از خرده‌مولفه‌‏ها به ترتیب خودکنترلی (0.845)، خودارزنده‏سازی (0.892)، ایدئولوژی اخلاقی (0.909)، رفتار مطابق با عرف و هنجار اجتماعی (0.809)، عفت جنسی (0.961)، عفت در کلام (0.718)، و عفت در نگاه (0.925) به‏دست آمد؛ بنابراین مقیاس ساخته‎شده قابلیت سنجش صفت حیا را به‎خوبی پوشش می‎دهد که می‏توان آن را در اندازه‏گیری‏های حوزه شخصیت و موضوعات اجتماعی به کار برد.