طراحی بسته آموزشی شادکامی اسلامی و امکان‌سنجی آن بر ابعاد تاب‌آوری روانی زوجین با تعارض زناشویی

در جامعه دینی ایران، به‌کارگیری مداخلات روان‌شناختی ایرانی−اسلامی برای زوجین دارای تعارضات زناشویی مورد غفلت قرار گرفته است؛ بر این اساس پژوهش حاضر با هدف طراحی بسته آموزشی شادکامی اسلامی و امکان‌سنجی آن بر ابعاد تاب‌آوری روانی زوجین دارای تعارض زناشویی انجام گرفت. روش پژوهش حاضر در بخش کیفی، تحلیل مضمون به روش استقرایی و در قسمت کمّی ‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون−پس‌آزمون با گروه گواه و دوره پیگیری دوماهه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل زوجین دارای تعارض زناشویی مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره شرق تهران در شش ماهه اول سال 1399 بود. در این پژوهش تعداد 26 زوج با روش نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه‌های آزمایش (28 نفر) و گواه (24 نفر) جایدهی شدند. گروه‌ آزمایش مداخله بسته آموزش شادکامی اسلامی (هشت جلسه) را در دو ماه دریافت کردند. پرسشنامه‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه تعارض زناشویی (براتی و ثنایی، 1375) و پرسشنامه تاب‌آوری روانی (کانر و دیویدسون، 2003) بود. داده‌های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل واریانس آمیخته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بسته آموزش شادکامی اسلامی از نظر متخصصان دارای روایی محتوایی و اجرایی مناسب است؛ همچنین یافته‌ها بیانگر آن بود که آموزش شادکامی اسلامی بر ابعاد تاب‌آوری روانی زوجین دارای تعارض زناشویی موثر می‌باشد (0.0001>p) و در حالی‌که این مداخله تنها بر زیرمقیاس تاثیرات معنوی اثر معناداری نداشت. براساس یافته‌های حاصل از پژوهش حاضر، آموزش شادکامی اسلامی با بهره‌گیری از ایجاد ارتباط امن، حمایت‌کننده و همدلانه، آموزش مفهوم بخشش، توجه به پیامدهای مثبت صبر و شناسایی توانمندی و استعدادهای ذاتی زوجین در دسترسی به شادکامی می‌تواند به‌عنوان روشی کارآمد در جهت بهبود تاب‌آوری زوجین مورد استفاده قرار گیرد.

designing an educational package of islamic happiness and its feasibility in the dimensions of psychological resilience of couples with marital conflicts

in religious society of iran, the use of iranian-islamic psychological interventions for couples with marital conflicts has been ignored; thus, the present research was conducted with the aim of designing an educational package of islamic happiness and its feasibility in the dimensions of psychological resilience of couples with marital conflicts. in the qualitative phase, the theme analysis by inductive method, and in the quantitative phase, a quasi-experimental method with a pretest-posttest design and with a control group and a two-month follow-up phase was applied. the population included couples with marital conflicts referring to the counseling centers in the east of tehran during the first six months of 2020. in this research, 26 couples were purposefully selected and randomly placed in the test group (28 people) and in the control group (24 people). the test group received eight sessions of an educational package of islamic happiness for two months. the questionnaires of marital conflict (barati and sanaei, 1996) and psychological resilience (conner and davidson, 2003) were applied. the data were analyzed with mixed anova. the results showed that, according to the experts’ view, the educational package of islamic happiness has an appropriate content and execution validity. in addition, the education of islamic happiness influences the dimensions of psychological resilience of couples with marital conflicts (p<0.0001), while this intervention does not have any significant influence on just the subscale of spiritual effects. based on the findings of this research, the education of islamic happiness can be used as an efficient method to improve the resilience of couples by taking advantage of creating a safe, supportive, and empathetic relationship, educating the concept of forgiveness, paying attention to the positive consequences of patience, and identifying the inherent abilities and talents of couples in reaching happiness.