رابطۀ آرزوها و رضایت از زندگی با تاکید بر مقایسۀ مدل اسلامی عملکرد آرزوها و نظریۀ خودمختاری: یک بررسی مفهومی و میدانی

پژوهش حاضر با هدف رابطۀ بین آرزوها و رضایت زندگی با تاکید بر مقایسۀ مدل اسلامی عملکرد آرزوها و نظریۀ خودمختاری در زمینۀ آرزوها انجام شد. روش پژوهش بر پایۀ داده‎های کتابخانه‎ای و میدانی استوار بود و نمونه آماری آن شامل 250 دانشجو بوده، که از روش نمونه‎گیری در دسترس از بین دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی انتخاب شدند. ابزارهای جمع‎آوری اطلاعات در بخش کتابخانه‎ای منابع دست اول اسلامی و در بخش میدانی پرسشنامه‎های شاخص آرزو گروزت و همکاران (2005) و رضایت از زندگی داینر و همکاران (1985) بودند. مرور منابع نشان داد که در منابع روان‎شناختی دست‌کم به سه دیدگاه درباره رابطه آرزوها و رضایت زندگی می‎توان دست یافت؛ وجود رابطه، عدم رابطه، و رابطه دوگانه براساس آرزوهای درونی−بیرونی. نظریه خودمختاری به تاثیر مثبت آرزوهای ذاتی بر رضایتمندی زندگی و در مقابل به تاثیر منفی آرزوهای بیرونی اذعان دارد. براساس مدل اسلامی عملکرد آرزو مشتمل بر دو خرده سیستم رویکردیِ عقل‎مدار و اجتنابیِ جهل‎مدار بوده، و به‎واسطه سه فرایند بسط امل، قصر امل و طول امل به فعالیت می‎پردازد؛ رابطه آرزوها و رضایت زندگی فرایندی دوگانه دارد؛ در فرایند نخست با میانجی‎گری سازه عقل، آرزوها نقش افزایشی در رضایت زندگی داشته و در فرایند دوم با میانجی‎گری سازه جهل، آرزوها نقش کاهشی در رضایت زندگی دارد. نتایج این پژوهش در بخش میدانی، مهر تاییدی بر دیدگاه اسلام در زمینۀ رابطه آرزوها و رضایت زندگی است.