روش‌های تدریس اخلاق حرفه‌ای در ایران: یک مطالعه مروری

زمینه و هدف: در کلیه رشته‌ها و به خصوص رشته‌های علوم پزشکی، اخلاق حرفه‌ای از جایگاه ویژه و والایی برخوردار است، اما شواهد نشان می‌دهد در طی دوره تحصیل چندان به آن پرداخته نمی‌شود و هم رفتار دانشجویان و کارکنان در محیط‌های بالینی نشان‌دهنده موارد متعددی از عدم رعایت اخلاق حرفه‌ای از سوی آن‌ها در بالین بیماران است، لذا با توجه به اهمیت موضوع اخلاق حرفه‌ای در رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی، مقاله حاضر به بررسی روش‌های تدریس اخلاق حرفه‌ای در ایران پرداخته است.مواد و روش‌‌ها: مطالعه حاضر به روش مروری انجام شده است. با استفاده از راهبرد جستجوی سه مرحله‌ای با استفاده از واژگان کلیدی فارسی «اخلاق حرفه‌ای»، «اخلاق پزشکی»، «اخلاق پرستاری»، «کدهای اخلاقی» و آموزش و واژگان کلیدی انگلیسی «medical ethics»، «nursing ethics»، « professional ethics»، «ethical codes» و «education» در پایگاه‌های اطلاعاتی magiran، iranmedex، sid، googlescholar جستجو شده و مقالات انتشاریافته توسط ایرانیان در مجلات معتبر که در آن‌ها به طور ویژه یک روش آموزشی برای تدریس اخلاق حرفه‌ای به دانشجویان یا کارکنان رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی به کار گرفته شده و تاثیر آن مورد مطالعه قرار گرفته بود، وارد مطالعه شده و مورد بررسی قرار گرفتند.ملاحظات اخلاقی: در همه مراحل این تحقیق شامل مطالعه و گردآوری داده‌ها، مستندسازی، تحلیل و نشر آن‌ها ملاحظات اخلاقی رعایت شده است.یافته‌ها: مقالات به دست‌آمده در این مطالعه مروری، اگرچه محدود بود، اما دربردارنده به کارگیری روش‌های مختلف در تدریس اخلاق حرفه‌ای بودند شامل سخنرانی، بازخوانی روایی، مبتنی بر مورد، جستجوگری به شیوه محاکم قضایی، ایفای نقش یا نمایش و تحلیل عملکرد و... که نتایج مطالعات همگی حاکی از تاثیرگذاری روش‌های مذکور در آموزش اخلاق حرفه‌ای بود. در بین این روش‌ها، روش سخنرانی از رواج بیشتری برخوردار بوده و موارد متعددی از تحقیقات به روش سخنرانی پرداخته بود، در برخی دیگر روش سخنرانی با سایر روش‌ها مقایسه شده بود و در سایر موارد به روش‌های جدیدتر پرداخته شده و به استفاده از روش‌های نوین و خلاقانه در آموزش اخلاق توصیه شده بود.نتیجه‌گیری: آموزش اخلاق حرفه‌ای در رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی فارغ از نوع خاص روش آموزشی حائز اهمیت و دارای جایگاه ویژه است که با در نظرگرفتن شرایط موجود در بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی درمانی کشور پیشنهاد می‌شود به فراخور محیط آموزش، امکانات موجود و خصوصیات فراگیران از روش‌های آموزشی مناسب در آموزش اخلاق استفاده لازم صورت گیرد.