واکاوی پدیده عذرخواهی پزشکان متعاقب وقوع خطاهای پزشکی

زمینه و هدف: علی‌رغم تلاش بیمارستان‌ها، سرعت کاهش اشتباهات پزشکی هنوز هم آهسته است. بسیاری از خطاها اتفاق می‌افتد و هزاران بیمار و پزشک در اثر خطاهای پزشکی رنج می‌برند. اعضای سازمان‌های بهداشتی و درمانی، عموماً برای افشای خطاهای پزشکی و عذرخواهی از فرد آسیب‌دیده، آموزشی نمی‌بینند و ممکن است از افشای خطا و عذرخواهی خودداری کنند. هدف این پژوهش، واکاوی پدیده عذرخواهی پزشکان متعاقب وقوع خطاهای پزشکی است.مواد و روش‌ها: روش پژوهش، کیفی (مبتنی بر مصاحبه) با رویکرد تحلیل محتوای قراردادی است. داده‌ها با انتخاب هدفمند 25 نفر از پزشکان و دستیاران ارشد شاغل در بیمارستان‌های شهید محمدی، کودکان و خلیج فارس بندرعباس از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته گردآوری شد. استراتژی تحلیل داده‌ها، تحلیل مضمون است بدین‌منظور از نرم‌افزار maxqda 10 کمک گرفته شد. بازه زمانی پژوهش سال 98-1397 است.یافته‌ها: در این پژوهش سه مضمون فراگیر (پیشایندها، پدیده عذرخواهی پزشکان و پیامدها)، هشت مضمون سازمان‌دهنده (هنجارهای جامعه پزشکی، عوامل اجتماعی، عوامل فردی، اجزای عذرخواهی، شرایط عذرخواهی، کسب مقبولیت اجتماعی، فشارهای درونی و بیرونی و تسهیل شرایط درمان برای بیمار و پزشک) و 27 مضمون پایه شناسایی شد.ملاحظات اخلاقی: برای انجام پژوهش کد اخلاق با شناسه ir.hums.rec.1397.237 از کمیته اخلاق دریافت شد. برای داوطلبانه‌بودن شرکت در پژوهش ابتدا فرم رضایت‌نامه کتبی به افراد داده شد و پس از اعلام رضایت، اجازه برای مصاحبه و یادداشت‌برداری کسب شد. در زمینه محرمانه‌بودن اطاعات شخصی به آن‌ها اطمینان داده شد.نتیجه‌گیری: ترس از تبعات قانونی و از دست‌دادن اعتبار باعث می‌شود که پزشکان را در ارائه عذرخواهی محتاط‌تر، اما مولفه‌های آموزش، فرهنگ و ویژگی شخصیتی، ارائه و پذیرش عذرخواهی را تسهیل می‌کنند. از سویی دیگر، انجام عذرخواهی روابط بیمار و پزشک را بهبود داده و از بروز مشکلاتی مانند فشارهای روحی و روانی و پیگیری قانونی جلوگیری می‌کند.