بررسی حقوق بیماران در استانداردهای اعتباربخشی بیمارستانی ایران

با توجه به اهداف چشم‌انداز 20 ساله و برنامه‌های توسعه‌ای کشور، حرکت به سمت ارتقای کیفیت و تامین ایمنی بیماران و رعایت حقوق آنان از اولویت‌های اساسی نظام سلامت می‌باشد. ضرورت رعایت حقوق بیماران تا به حدی است که به عنوان یکی از مهمترین وظایف مراکز ارایه دهنده خدمات سلامت مورد تایید صاحبنظران عرصه ملی و بین‌المللی می‌باشد اما چالش اصلی در روش اجرا و شیوه کسب اطمینان از رعایت حقوق مذکور می‌باشد. مطالعه حاضر با هدف حمایت از حقوق بیماران در مراکز ارایه دهنده خدمات سلامت از طریق تدوین استانداردهای اعتباربخشی حقوق بیمار برای بیمارستان‌های ایران انجام شد. این پژوهش از نوع مطالعات مدیریت سلامت کاربردی بود. پس از طی مراحل مروری جامع بر استانداردهای اعتباربخشی و منشورحقوق بیمار و تطبیق آنها، تهیه پیش‌نویس استانداردهای اعتباربخشی حقوق بیمار در ایران، تدوین فرم نظرسنجی برمبنای آن، نظرسنجی مکاتبه‌ای طی برگزاری سمپوزیوم‌های متعدد جهت گروه‌های مختلف صاحبنظران از سراسر کشور صورت گرفت که با انجام مطالعه پایلوت و نظرسنجی حضوری از صاحبنظران مراکز و دفاتر مرتبط وزارت بهداشت، دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان تهران و بیمارستان‌های پایلوت، در کارگروه‌های متعدد ادامه یافت و در نهایت استانداردهای اعتباربخشی حقوق بیمار پس از تطبیق کامل با منشور جامع حقوق بیمار تدوین گردید. حقوق بیمار در استانداردهای اعتباربخشی بیمارستانی ایران در قالب 15 محور کلی و 46 بند استاندارد تنظیم گردید که عناوین محورهای کلی مشتمل بر تعداد بندهای استاندارد ذیل هر یک از محورها، به ترتیب عبارتند از: دریافت اطلاعات (10 بند)، مطلوبیت خدمات سلامت (3 بند)، گروه‌های آسیب‌پذیر (1 بند)، بیمار در حال احتضار (2 بند)، محرمانه بودن اطلاعات (2 بند)، حفظ حریم خصوصی (6 بند)، همراه بیمار (1 بند)، پاسخ به نیازهای عبادی و اعتقادی بیمار (1 بند)، آموزش (1 بند)، انتخاب آزادانه و مشارکت (5 بند)، رضایت آگاهانه (5 بند)، نحوه دریافت هزینه خدمات (3 بند)، نظام کارآمد رسیدگی به شکایات (3 بند)، سنجش رضایت بیمار (2 بند) و خط‌مشی‌ها و روش‌های اجرایی (1 بند). لذا تامین حقوق بیماران نیازمند ترویج فرهنگ مناسب و سیستماتیک می‌باشد؛ اعتباربخشی به عنوان یک مدل ارزیابی خارجی، با ارایه استانداردهایی که بیمارستان را به سمت استقرار نظام جامع و سیستماتیک مدیریتی و ترویج فرهنگ بیمار محور، ایمن و با کیفیت هدایت می‌نماید، روش مناسبی است که بهره‌گیری از آن موجب اطمینان از رعایت حقوق بیماران، تامین ایمنی بیماران و ارتقای مستمر کیفیت خواهد شد.