مرور ساختار یافته مطالعات مرتبط با منابع آب شرب در ایران: شناسایی خلاء‌های پژوهشی

زمینه و هدف: تهیه و تامین آب آشامیدنی سالم برای جامعه یکی از مهمترین چالش ها در راستای ارتقاء سلامت جامعه است. با توجه به اهمیت تحقیقات در زمینه کیفیت آب، شناسایی خلاء های پژوهشی در این زمینه از طریق جستجوی مطالعات مرتبط در ایران و انجام یک مطالعه مروری انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه به ترتیب تعداد 638، 166، 300 و 1000 مقاله در پایگاه های scopus، sid، magiran و iranmedex جستجو شد. از مجموع 2104 مقاله جستجو شده، بعد از حذف 1394 مقاله، تعداد 710 مقاله مورد بررسی بیشتر قرار گرفت. یافته ها: پایش توصیفی آلاینده ها هدف اصلی 36/62 درصد از مطالعات است. حدود 13 درصد از مطالعات در مقیاس آزمایشگاهی انجام شده اند. آلاینده های آلی فقط در 17 استان کشور بررسی شده و سایر استان ها در انجام تحقیقات و یا پایش آنها مشارکتی نداشته اند. نیترات در حدود یک پنجم از کل مطالعات مورد بررسی قرار گرفته است و فلزات سنگین نیز از عوامل شیمیایی مورد توجه در مطالعات بررسی کیفی منابع آب آشامیدنی در کشور هستند.نتیجه گیری: این مطالعه نشان دهنده خلاءهای تحقیقاتی و همچنین مبنایی برای اولویت بندی کردن پژوهش ها در حوزه کیفیت آب در کشور است. پایش دقیق تر انواع آلاینده های آلی و معدنی از اقدامات ضروری است. ارزیابی ریسک شیمیایی و میکربی آلاینده ها، تحلیل سرنوشت آلاینده ها و اثرات اکولوژیکی آنها، استفاده از فرایندهای تصفیه پیشرفته، استفاده از روش های تصفیه زیستی، استفاده از شناساگرهای زیستی به منظور پایش آلاینده ها و تکنیک های شناسایی مولکولی از مهمترین اولویت های پژوهشی هستند که تحقیقات بیشتری را می طلبند.