محتوای یونی و منابع انتشار احتمالی ذرات معلق هوای شهر تبریز در سال 93-92

زمینه و هدف: مطالعه حاضر بمنظور تعیین میزان غلظت و تغییرات یون های محلول در آب موجود در ذرات معلق tsp و pm10 هوای محیطی شهر تبریز با هدف تعیین منابع احتمالی انتشار این ذرات انجام گرفت.روش بررسی: در طول شهریور 1392 الی مرداد 1393 با استفاده از دستگاه نمونه بردار با حجم بالا از ذرات معلق هوا نمونه برداری گردید. یون های محلول در آب موجود در ذرات معلق با استفاده از دستگاه اولتراسونیک استخراج شده و نهایتا به کمک دستگاه ic میزان یون ها اندازه گیری شد. با استفاده از نرم افزار stata12، آنالیز رگرسیون خطی بین یون ها انجام شد تا ترکیبات عمده تشکیل دهنده یون های ذرات مشخص گردد؛ همچنین بمنظور تعیین منابع احتمالی انتشار ذرات pm10، از مدل چرخشی واریماکس استفاده شد.یافته ها: مجموع غلظت یون های محلول در آب موجود در ذرات tsp و pm10 هوای محیطی شهر تبریز به ترتیب برابر 20/33±20/77 و μg/m^3 14/08 ±6/04 بدست آمد. در ذرات tsp و pm10 یون های سولفات ( μg/m^3 5/79 ±8/69) و نیترات ( μg/m^3 7/9±8/47) عمده ترین یون های محلول در آب موجود در ذرات بوده و یون های کلسیم و سدیم در مرتبه بعدی قرار داشتند.نتیجه گیری: نتایج مدلسازی مشخص نمود که ذرات معدنی ناشی از خاک حاشیه شهر و ذرات ثانویه ناشی از احتراق سوخت ها به همراه تعلیق مجدد ذرات از خاک های آلوده منبع انتشار حدود 80 درصد از ذرات معلق pm10 منطقه شهری هستند.

Ionic Content and Sources Identification of Particulate Matter in the Ambient Air of Tabriz During 2013 to 2014

Background and Objective: The present study was carried out to determine the amount and ionic characterization of TSP and PM10 aimed at identifying the potential emission sources of particulates in the ambient air of Tabriz.Materials and Methods: TSP and PM10 samples were collected by two high volume samplers during September 2013 to August 2014. Watersoluble ions in particulate matter were extracted using ultrasonic method and were identified by ion chromatography. Using Stata12 software, linear regression analysis was performed between the ions to determination of the major ionic component of the particulates. In addition, in order to identify the potential emission sources of PM10, the rotation varimax model was used.Results: Total measured watersoluble ions in TSP and PM10 of the urban sampling site were 20.33 plusmn;20.77 and 16.04 plusmn;14.08 micro;g/m3, respectively. Among all detected ions, sulfate (8.69 plusmn;5.79 micro;g/m3) and nitrate (8.47 plusmn;7.9 micro;g/m3) were the dominant constituents followed by calcium and sodium.Conclusion: The modeling results revealed that the soils of surrounding ground together with secondary PM and also resuspension of PM from polluted soil account for 80 percent of PM10 mass.