آلودگی، منشاء و ارزیابی ریسک سلامت هیدروکربن‌های آروماتیک حلقوی در خاک‌های بخش مرکزی شهرستان بندرعباس

زمینه و هدف: هیدروکربن‌های آروماتیک حلقوی (pahs) گروه بزرگی از آلاینده‌های آلی هستند که از دو یا چند حلقه بنزنی تشکیل شده‌اند.pahs بدلیل خواص سرطان‌زائی و جهش‌زایی بالا در انسان توجه گسترده‌ای را به خود جلب کرده‌اند. لذا در این تحقیق سعی شده است با اندازه‌گیری غلظت pahs‌ در منطقه مورد مطالعه میزان ریسک سلامت را مورد ارزیابی قرار دهیم. روش بررسی: 36 نمونه خاک از بخش مرکزی شهرستان بندرعباس جمع‌آوری شد. آنالیز نمونه‌ها با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی انجام شد. همچنن جهت تعیین منشاء مدل فاکتور ماتریس مثبت (pmf) مورد استفاده قرار گرفت. یافته‌ها: میانگین غلظت کل pahs در نمونه‌های خاک‌ mg/kg 1/46 است. شاخص ریسک افزایش تدریجی سرطان در طول عمر (ilcr) برای خاک در معرض pahs برای کودکان 6-10 × 4/95 و بزرگسالان 6-10 × 1/06 بدست آمد. نتیجه‌گیری: ارزیابی ریسک اکولوژیکی نشان داد که غلظت تمام گونه‌های pahs به جز دی بنزو(h،a)آنتراسن و اسنفتن کمتر از مقدار تاثیرات با دامنه کم است. نتایج برآورد ilcr نشان داد که ساکنان بخش مرکزی شهرستان بندرعباس به‌طور بالقوه در معرض خطر ابتلا به سرطان‌ از طریق هر دو مسیر بلع و تماس پوستی قرار دارند. نتایج مدل pmf چهار منشاء، احتراق سوخت فسیلی (14 درصد)، احتراق زیست توده (13 درصد)، انتشار از وسایل نقلیه (36 درصد) و احتراق سوخت فسیلی/ نفت خام (37 درصد) را شناسایی کرد