تعیین منشا و شناسایی منابع ورودی پریلن و سایر هیدروکربن‌های ‌آروماتیک حلقوی (PAHs) در رسوبات سطحی تالاب انزلی

زمینه و هدف: این مطالعه به منظور تعیین غلظت، منشا و شناسایی منابع ورودی پریلن و برخی ترکیبات pah در رسوبات سطحی 3 منطقه قلم گوده (a)، سیاه کشیم (b) و تالاب مرکزی (c) واقع در تالاب انزلی انجام شد. روش بررسی: تعداد 22 نمونه رسوب (از هر 3 منطقه) و 2 نمونه خاک سطحی (فقط از منطقه a) در اردیبهشت سال 91 برداشته شد. نمونه برداری از خاک به منظور اثبات وضعیت غلظت و منشا پریلن در رسوبات مورد بررسی، صورت گرفت. استخراج هیدروکربن های آروماتیک حلقوی (pah)، با استفاده از حلال های آلی و 2 مرحله کروماتوگرافی ستونی و آنالیز این ترکیبات، با استفاده از دستگاه gc ms انجام گرفت. همچنین از نسبت های تشخیصی ph/an، flu/pyr، flu/flu+pyr، baa/baa+chr و ip/ip+bghip به منظور تعیین منشا ترکیبات pah استفاده گردید. یافته ها: در تمامی نمونه های رسوب منشا پریلن طبیعی و منشا سایر ترکیبات pah پتروژنیک بدست آمد. غلظت کلی ترکیبات pah (به جز پریلن) در محدوده ng/g (dry weight) 560/05 تا 1051/93 و غلظت پریلن نیز بین ng/g (dry weight) 70/65 تا 204/41 بدست آمد. غلظت کلی ترکیبات pah و پریلن در رسوبات منطقه a به طور معنی داری بیشتر از 2 منطقه دیگر بدست آمد، در حالی که هیچ گونه رابطه معنی داری بین مقادیر نرمالایز شده ترکیبات pah به toc در بین رسوبات 3 منطقه مشاهده نشد. نتیجه گیری: با توجه به منشا پتروژنیک ترکیبات pah در رسوبات سطحی تالاب می توان تخلیه انواع فاضلاب های خانگی و صنعتی، فعالیت های بندری و کشتیرانی، فعالیت های استخراج، اکتشاف و پالایش نفت خام در مناطق فراساحلی و تردد قایق های صیادی و گردشگری را به عنوان منابع عمده ورود ترکیبات pah مطرح نمود؛ اما تشخیص منشا طبیعی پریلن در نمونه های رسوب سطحی و خاک دلالت بر تولید این ترکیب در بخش خشکی بواسطه فعالیت موریانه ها و قارچ ها روی مواد سلولزی و چوبی کف جنگل، چوب های در حال فساد و باقی مانده فسیل آن ها و انتقال به تالاب است.